Các xét nghiệm đông máu: Xét nghiệm TAFI (Thrombin Activated Fibrinolysis Inhibitor)
Gene mã hóa TAFI nằm ở 13q14.11 và chứa 11 exon dài 48kb.
Có ít nhất 2 đồng phân TAFI biệt lập trong huyết tương nhưng sự dị biệt về mặt chức năng của chúng chưa được ít.
GIỚI THIỆU
TAFI là một enzyme lưu hành trong huyết tương và hệ trọng đến việc điều hòa tiêu sợi huyết. TAFI được hoạt hóa thành TAFIa, nó sẽ ức chế tiêu sợi huyết duyệt y việc loại bỏ thành phần lysine khỏi firbin trong cục đông lúc nó bị miêu tả trong quá trình thoái giáng bởi plasmin. Như thế, việc gắn t-PA vào sẽ fibrin sẽ bị hạn chế, dẫn đến ngăn cản chuyển plasminogen thành plasmin (nhớ rằng plasminogen gắn với lysine trong fibrin để chuyển thành plasmin) và cho nên, cục đông fibrin sẽ được bảo vệ khỏi tiêu sợi huyết.
|
TAFI |
Thrombin-Activatable Fibrinolysis Inhibitor |
|
XL-Fibrin |
Cross-Linked Fibrin |
|
α2-AP |
Alpha 2 antiplasmin [Plasmin inhibitor] |
|
t-PA |
Tissue Plasminogen Activator |
|
u-PA |
Urinary Plasminogen Activator [Urokinase] |
|
scu-PA |
Single Chain Urinary Plasminogen Activator |
TAFI được hoạt hóa sẽ điều hòa ngược quá trình tiêu sợi huyết bằng việc loại bỏ lysiene ở đầu C tận của fibrin. Hậu quả, việc gắn plasminogen và t-PA vào fibrin bị ức chế.
TAFI được tổng hợp ở gan là một propeptide 423 amino acid. Sự hoạt hóa TAFI tạo thành dạng hoạt tính xảy ra bởi việc cắt protein tại Arg92 tạo ra một peptide hoạt hóa 19kDa. TAFIa có thời kì bán hủy nhiều giờ.
Tiêu sợi huyết được khởi động sau khi cục đông fibrin tạo thành. thông thường, sự hoạt hóa plasminogen thành plasmin rất chậm/không đáng kể nếu không có fibrin, nhưng sẽ tăng lên rõ rệt khi có fibrin, vì các sợi fibrin tả vị trí gắn của cả PLG và t-PA, mang chúng lại gần nhau và định vị ở vị trí tạo cục máu đông. Hơn nữa, plasmin gắn với fibrin trong cục đông sẽ được bảo vệ khỏi sự bất hoạt của α 2 -antiplasmin. Plasmin cắt fibrin và tạo ra một lysine mới đầu C tận và thúc đẩy sự tạo thành plasmin xa hơn.
TAFI ức chế tiêu sợi huyết bằng cách loại bỏ lysine đầu C tận khỏi fibrin và vì vậy ngăn trở sự gắn PLG và t-PA vào cục đông fibrin. Hơn nữa, TAFIa cũng ức chế sự chuyển GluPlg thành Glu-plasmin và sự chuyển Glu-Plg thành Lys-Plg. Sự hoạt hóa TAFI thành TAFIa tương đối không hiệu quả nếu vắng mặt Thrombomodulin (Tm) – Tm tăng tốc độ hoạt hóa lên 1000 lần. Nồng độ thrombin cao cũng cần để chuyển TAFI thành TAFIa, ngược lại nồng độ thrombin thấp lại cần để phục hồi fibrinogen thành fibrin. Vì những lý do đó, sự hoạt hóa TAFI diễn ra trong con đường đông máu nội sinh ưng chuẩn FXI. Sự suy giảm hoặc bất thường chức năng TAFI có thể góp phần quan yếu trong việc tạo nên kiểu hình chảy máu gặp ở bệnh nhân suy giảm FXI và cũng góp phần tạo nên chảy máu nặng ở bệnh nhân suy giảm FVIII, FIX. Điều huých là ở mô hình chuột loại bỏ (“knockout”) TAFI cho thấy quá trình phát triển phôi thông thường, sinh sản thông thường và không xuất hiện tăng rối loạn chảy máu hay huyết khối. Tuy nhiên, chí ít một số chuộc K/O cho thấy suy giảm làm lành vết thương gợi ý vai trò của TAFI trong sang sửa mô. Một SNP trong gene TAFI dẫn đến sự thay thế Threonine bằng Isoleucin tại vị trí 325 và sự thay thế này làm tăng thời gian bán hủy gấp đôi (từ 8 đến 15 phút ở 37 độ C) và kết quả làm tăng hoạt tính phân cắt fibrin. Tuy nhiên, SNP này cũng kết liên với giảm hoạt tính miễn nhiễm TAFI, có thể do liên kết với các SNP khác trong gene TAFI mà ảnh hưởng dến diễn đạt gene.
NGUYÊN LÝ VÀ PHƯƠNG PHÁP
ELISA:
Các giếng phủ kháng thể chống TAFI. Sau đó kháng thể thứ hai là kháng thể anti-human TAFI gắn enzyme HRP. Cách thức đã diễn tả ở nhiều bài trước.
Xét nghiệm chức năng:
Sự làm chậm tiêu cục đông bởi TAFIa: xét nghiệm này dựa vào khả năng làm chậm ly giải cục đông huyết tương gây ra bởi rt-PA. TAFI được hoạt hóa bởi thrombin và Tm. Sự hiện hiện TAFI trong huyết tương dẫn đến ức chế tiêu sợi huyết, có thể đo được qua sự đổi thay OD. Trong sự thiếu hụt hoặc bất thường chức năng TAFI sẽ khiếm khuyết, hoạt tính tiêu sợi huyết sẽ không bị ngăn trở, sự thay đổi OD sẽ nhanh hơn.
Huyết tương được hoạt hóa bởi Thrombin-Thrombodulin. Sau 10 phút, sự hoạt hóa dừng lại bằng cách cho thêm PPACK (một chất ức chế protease) và TAFIa được đo bởi cơ chất đặc hiệu Hippuryl-Arg.
phân tách
Chảy máu: Sự suy giảm hoặc thất thường chức năng TAFI có thể góp phần quan yếu trong việc tạo nên kiểu hình chảy máu gặp ở bệnh nhân suy giảm FXI và cũng góp phần tạo nên chảy máu nặng ở bệnh nhân suy giảm FVIII, FIX.
Vai trò của TAFI trong sinh bệnh học của huyết khối vẫn chưa rõ.
KHOẢNG THAM CHIẾU
Kháng nguyên TAFI: 5.8-10.0µg/ml [100-172nM.]
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Bajzar, L. (2000) Thrombin activatable fibrinolysis inhibitor and an antifibrinolytic pathway. Arterioscler Thromb Vasc Biol, 20, 2511-2518.
Bouma, B.N., Marx, P.F., Mosnier, L.O. & Meijers, J.C. (2001) Thrombin-activatable fibrinolysis inhibitor (TAFI, plasma procarboxypeptidase B, procarboxypeptidase R, procarboxypeptidase U). Thromb Res, 101, 329-354.
Bouma, B.N. & Mosnier, L.O. (2006) Thrombin activatable fibrinolysis inhibitor (TAFI)--how does thrombin regulate fibrinolysis? Ann Med, 38, 378-388.
Meltzer, M.E., Lisman, T., de Groot, P.G., Meijers, J.C., le Cessie, S., Doggen, C.J. & Rosendaal, F.R. (2010) Venous thrombosis risk associated with plasma hypofibrinolysis is explained by elevated plasma levels of TAFI and PAI-1. Blood, 116, 113
Hanya blogger biasa yang suka berkelana di dunia maya mencari seonggok informasi yang kiranya dapat berguna untuk dirinya. Terimakasih telah membacanya.
