PHẪU TÍCH BỆNH PHẨM CẮT BỎ TỬ CUNG
NGUYÊN TẮC
Không để sót tổn thương, các mảnh cắt phải đại diện cho tổn thương, phải lấy được rìa diện cắt, hạch (nếu có). Bệnh phẩm sau khi pha cần được nhất quyết ngay trong formol đệm trung tính 10%.
CHUẨN BỊ
Người thực hành
Bác sĩ phẫu thuật bệnh - tế bào bệnh học: 01
Kỹ thuật viên phẫu thuật bệnh - tế bào bệnh học: 02
dụng cụ, hóa chất
Bàn pha bệnh phẩm: phải đủ rộng, chiều cao phù hợp cho phong độ đứng pha bệnh phẩm.
Dao sắc, kẹp, thớt nhựa sạch, phẳng.
Các lọ đựng dung dịch nhất định bệnh phẩm (formol đệm trung tính 10%), thể tích dung dịch nhất quyết lớn hơn 20-30 lần thể tích bệnh phẩm cần một mực.
Khuôn nhựa đựng bệnh phẩm.
Bút chì mềm, nhãn giấy ghi tên, tuổi người bệnh, mã số xét nghiệm, mô xét nghiệm…
găng, khẩu trang, kính bảo vệ mắt và quần áo bảo hộ.
Vòi nước chảy, các dụng cụ và thuốc tẩy trùng để làm sạch dụng cụ.
Bình có chứa dung dịch cố định để lưu bệnh phẩm.
công cụ có nắp kín để đựng các bệnh phẩm đã pha còn dư để đem huỷ.
Bệnh phẩm
Bệnh phẩm được một mực ngay (không quá 30 phút kể từ khi bệnh phẩm được lấy ra khỏi cơ thể) trong formol trung đệm tính 10%, do các khoa, phòng lâm sàng gửi tới.
Phiếu xét nghiệm
Có đầy đủ thông tin về người bệnh (họ tên, tuổi, giới, địa chỉ, điện thoại), khoa phòng yêu cầu xét nghiệm.
Có ghi đầy đủ chẩn đoán lâm sàng, bao gồm các triệu chứng lâm sàng, các kết quả cận lâm sàng khác, phương pháp lấy bệnh phẩm, vị trí, số lượng bệnh phẩm.
Có ghi rõ đề nghị xét nghiệm, tên thầy thuốc yêu cầu xét nghiệm.
Ghi thời giờ lấy bệnh phẩm, thời giờ chuyển đến khoa phẫu thuật bệnh - tế bào bệnh học, có hay không có nhất quyết bệnh phẩm sơ bộ, loại dung dịch khăng khăng.
Có phần thể hiện đại thể, số lượng bệnh phẩm lấy xét nghiệm, vùng lấy bệnh phẩm, loại mô xét nghiệm…
CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH
Phẫu thuật cắt bỏ tử cung được thực hiện qua đường bụng hoặc đường âm đạo (loại sau ứng dụng cho thương tổn lành tính). Tùy tuổi người bệnh và loại bệnh lý, cắt bỏ tử cung qua đường bụng có thể kết hợp với cắt bỏ phần phụ 1 bên hoặc 2 bên và nạo hạch vùng.
Quy trình chuẩn bị
Phẫu thuật cắt bỏ tử cung để điều trị quá sản nội mạc tử cung, ung thư tuyến nội mạc tử cung, u cơ trơn...
Ung thư tại chỗ hoặc xâm lấn của cổ tử cung; tham khảo phần tương ứng.
Cân đo bệnh phẩm.
Nếu tử cung nhận được còn tươi và vẹn nguyên:
Dùng kéo mở tử cung từ cổ theo 2 thành bên đến 2 sừng thành 2 nửa
Đánh dấu nửa trước (bằng 1 khía lõm hoặc chỗ gắn của vòi trứng)
Cắt thêm các khối u ở thành tử cung nếu có.
khăng khăng vài giờ hoặc qua đêm.
Cắt ngang mỗi nửa thành những lát đồng thời dày khoảng 1cm, nhưng còn để chúng dính với nhau ở một đầu. Quan sát kỹ từng mặt cắt.
Cắt cổ tử cung vài lát dọc theo ống cổ trong cổ tử cung.
Cắt chí ít 1 lát cho mỗi u cơ trơn tìm thấy.
Nếu có vòi tử cung và buồng trứng kèm theo, tham khảo phần ứng.
trình bày đại thể
Loại giải phẫu cắt bỏ tử cung: toàn phần, tận gốc, cắt bỏ phần phụ.
hình trạng tử cung: có biến dạng không, có nốt gồ dưới thanh mạc không.
Thanh mạc: có dải xơ dày dính không.
Bề dày thành tử cung, có các thất thường không.
Nội mạc tử cung: hình thái; độ dày; polip (hình trạng, kích thước).
Cổ tử cung: hình trạng cổ ngoài, chỗ chuyển tiếp vảy - trụ, ống cổ trong cổ tử cung: có loét, trợt không, có polip, u nang không.
U cơ trơn tử cung: số lượng, vị trí (dưới thanh mạc, trong thành, dưới nội mạc), kích thước, có cuống hoặc không cuống, chảy máu, hoại tử, vôi hóa không, loét nội mạc tử cung bên trên không.
Cắt lọc bệnh phẩm xét nghiệm mô bệnh học
Cổ tử cung: 1 lát cắt cho nửa trước và cho nửa sau.
Thân tử cung: ít nhất 2 lát cắt ở gần đáy tử cung, bao gồm lớp nội mạc, lớp cơ và cả lớp thanh mạc nếu được. Cắt thêm bất cứ vùng nào có vẻ thất thường.
U cơ trơn: từ 1 - 3 lát cắt cho mỗi u cơ trơn; cắt thêm bất cứ vùng nào có vẻ bất thường (mềm, giống thịt, hoại tử, nang hóa).
Polip cổ tử cung và nội mạc tử cung: vùi nến tất trừ khi polip quá lớn.
KẾT QUẢ
Bệnh phẩm chứa tuốt tuột thương tổn, bờ diện cắt, nhất quyết đúng quy định.
NHỮNG SAI SÓT VÀ HƯỚNG XỬ TRÍ
Cần luôn nhớ nếu bệnh phẩm không được nhất thiết ngay sau khi lấy ra khỏi thân thể hoặc nhất thiết không đúng cách sẽ bị hoại tử là không thể tu sửa được.
Bệnh phẩm nhỏ, mềm: tránh dùng kẹp có mấu kẹp chặt làm nát bệnh phẩm.
Bệnh phẩm của lần pha trước dính lại trên công cụ và dính vào bệnh phẩm sau: thót pha bệnh phẩm, phương tiện pha phải sạch sẽ trước khi pha từng bệnh phẩm
Hình 16. Phẫu tích bệnh phẩm cắt bỏ tử cung