ĐỊNH DANH KHÁNG THỂ bất thường
(Phương pháp ống nghiệm)
Identification irregular antibodies
NGUYÊN LÝ
Kỹ thuật định danh kháng thể thất thường được dựa trên nguyên lý của phản ứng ngưng kết, phản ứng giữa kháng nguyên và kháng thể sẽ xảy ra nếu trong huyết thanh của người bệnh hoặc sản phụ có kháng thể đặc hiệu với các kháng nguyên có trên bề mặt các hồng huyết cầu định danh kháng thể bất thường.
CHỈ ĐỊNH
Xét nghiệm định danh kháng thể bất thường được chỉ định trong những trường hợp sau:
Người hiến máu có kết quả xét nghiệm sàng lọc kháng thể thất thường dương
tính;
Người bệnh có kết quả xét nghiệm gạn lọc kháng thể thất thường dương tính.
CHỐNG CHỈ ĐỊNH
Không có chống chỉ định.
CHUẨN BỊ
Người thực hiện
Bác sĩ; cử nhân; kỹ thuật viên; điều dưỡng trung học.
dụng cụ – Hóa chất
Trang thiết bị:
Máy ly tâm loại thường ngày; Kính hiển vi; Bình cách thủy; tủ lạnh.
phương tiện:
ống nghiệm thuỷ tinh: 12x75mm; Giá cắm ống nghiệm; Khay men hình chữ nhật: 25x30 cm; Cốc thuỷ tinh có mỏ loại 500 ml; Bút marker; Pipet nhựa.
Thuốc thử và hoá chất:
Nước muối sinh lý 0,9%; Nước cất, bộ panel hồng huyết cầu định danh kháng thể thất thường của Viện Huyết học Truyền máu trung ương; Kháng globulin người; dung dịch LISS.
Mẫu bệnh phẩm:
Ống máu chống đông bằng EDTA: 2 ml.
Ống máu không chống đông: 5 ml.
Vật tư tiêu hao:
Sổ ghi kết quả; Phiếu xét nghiệm; Mũ giấy; Khẩu trang; Găng tay; xống áo công tác.
Thời gian làm xét nghiệm: 120 phút
CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH
Chuẩn bị phương tiện, hoá chất, sinh phẩm trước khi tiến hành xét nghiệm.
Nhận bệnh phẩm và phiếu yêu cầu làm xét nghiệm định danh kháng thể thất thường cho người hiến máu/người bệnh, soát và đối chiếu các thông tin của người bệnh/ NHM trên ống máu và phiếu xét nghiệm.
Chuẩn bị: Ly tâm ống máu không chống đông của người bệnh để tách huyết thanh (2000 vòng/phút x 3 phút). Chuẩn bị hồng huyết cầu 5% (1giọt hồng cầu khối của người bệnh + 19 giọt nước muối sinh lý 0,9%).
Tiến hành kỹ thuật qua các thời đoạn sau [1], [2]
Định danh kháng thể bất thường ở 22°C:
Bước 1: Chuẩn bị 11 ống nghiệm sạch và ghi nhãn trật tự từ O1 đến O10 và một ống để chứng tự thân; Ghi đầy đủ thông tin của người bệnh;
Bước 2: Nhỏ 2 giọt huyết thanh của người bệnh tuần tự vào các ống nghiệm đã được ghi nhãn ở trên;
Bước 3: Thêm 1 giọt hồng cầu panel sàng lọc kháng thể thất thường từ O1, đến O10 lần lượt vào 10 ống thử ứng; Thêm 1 giọt hồng cầu người bệnh vào ống tự chứng, trộn đều;
Bước 4: Ly tâm 1000 vòng trong 20 giây.
Bước 5: Quan sát hiện tượng ngưng kết và tan máu. Ghi lại kết quả.
Định danh kháng thể thất thường ở 37°C và kháng globulin người:
Bước 1: Ủ tiếp các ống thử trên ở bình cách thủy 37oC trong 30 phút (nếu thêm 2 giọt đệm LISS vào ống thử trước khi ủ thì chỉ ủ 15 phút).
Bước 2: Ly tâm 1000 vòng trong 20 giây. Quan sát hiện tượng ngưng kết và tan máu, ghi lại kết quả.
Bước 3: Rửa ống nghiệm trên 3 lần bằng nước muối 0,9%.
Bước 4: Thêm 2 giọt kháng globulin người vào các ống nghiệm trên.
Bước 5: Ly tâm 1000 vòng/phút trong vòng 20 giây.
Bước 6: Quan sát hiện tượng ngưng kết và tan máu, ghi lại kết quả.
Bước 7: Với những ống nghiệm cho kết quả âm tính, nhỏ thêm 1 giọt hồng cầu chứng. Ly tâm các ống nghiêm trên 1000 vòng trong 20 giây.
Bước 8: Đọc kết quả và ghi lại mức độ ngưng kết. Phản ứng phải dương tính từ 2+ đến 3+. Nếu những ống nghiệm nào sau khi nhỏ hồng cầu chứng mà âm tính thì phải làm lại xét nghiệm từ đầu.
NHẬN ĐỊNH KẾT QUẢ
Dựa trên kết quả và mức độ ngưng kết giữa huyết thanh của người bệnh/ người hiến máu với các hồng cầu panel định danh kháng thể thất thường trong từng giai đoạn xét nghiệm ở trên để xác định tên của các kháng thể bất thường.
Định nhóm kháng nguyên cho người hiến máu/ người bệnh, kết quả kháng nguyên nhóm máu ứng với kháng thể thất thường khi được xác định phải không có trên bề mặt hồng huyết cầu người bệnh/ người hiến máu.
Những điểm cần để ý khi làm xét nghiệm:
thực hiện kiểm chứng theo quy định của thông tư 26/ 2013/TT - BYT về Hướng dẫn hoạt động truyền máu [3].
Đọc kỹ và tuân đúng các bước tiến hành kỹ thuật theo Hướng dẫn của nhà sinh sản sinh phẩm hiện đang sử dụng;
Tài liệu tham khảo
Denise M Harmening (1999) Modern blood banking and transfusion practices, fourth edition, Book Promotion & Service Co., LTD.
Hướng dẫn dùng AHG của Công ty TULIP DIAGNOSTICS, Ấn Độ.
Thông tư 26/2013/TT - BYT đã được ban hành ngày 16/9/2013 về Hướng dẫn hoạt động truyền máu.
