Có tên gọi cây bùng chè, nhưng không giống như bao loại trà khác dùng lá, búp; bùng chè lại được dân gian dùng thân gỗ và rễ làm thuốc. Vậy vị thuốc đặc biệt này có những công dụng gì, chúng ta hãy cùng nhau tìm hiểu nhé.
- Tên khác : Cây mắm, cây cáp gai nhỏ
- Tên khoa học: Capparis micrantha DC.
- Họ : Màn màn
trình bày cây bùng chè
Để nhận biết và xác định đúng vị thuốc, cần biết những điểm đặc biệt về hình trạng cụ vị thuốc này, dưới đây là diễn đạt cụ thể:
- Thân: Là dạng cây thân gỗ nhỏ, có thể cao tới 4m, điểm đặc biệt là cây có gai nhỏ ở các cành nhất là cành con và đầu cuống lá (xem hình ảnh).
- Lá: Có hình dáng tươi tự như lá cây doi (mận miền nam), đầu cuống lá có gai nhỏ.
- Hoa: Hoa mọc ở cuống lá và các cành nhỏ, hoa có nhiều râu dài nhỏ
- Quả: Hình bầu dục, kích tấc 4cm x 2cm. Quả khi chín có vị ngọt, có thể ăn được
Cây bùng chè mọc ở đâu ?
Theo sách Cây thuốc An Giang, loại cây này thường mọc ở một số nước vùng Nam Á như Malaysia, Ấn Độ, trong nước có tại huyện Tịnh Biên, An Giang. hiện qua tìm hiểu chúng tôi nhận thấy cây này cũng có ở một số tỉnh phía Nam khác như tại Đồng Nai, Lâm Đồng, Bà rịa – Vũng Tàu.
Bộ phận dùng làm thuốc: Rễ, thân gốc và hạt. Không thấy dùng lá.
Tính vị : Quả có vị ngọt, tính mát.
Thân lá bùng chè có gai nhỏ
Công dụng của cây bùng chè
Cây mới được sử dụng làm thuốc theo kinh nghiệm dân gian. Tài liệu biên chép tại cuốn sách Cây thuốc An Giang, bùng chè có công dụng:
- Điều trị viêm phế quản
- Viêm mũi, dị ứng
- suyễn
- Ho, viêm họng
Cách dùng làm thuốc
Cách dùng bùng chè làm thuốc cũng khá dị biệt, để điều trị viêm phế quản dân gian dùng thân gỗ cây này phơi khô, tán nhỏ thành dạng bột mịn dùng để hút như điếu thuốc lá, cách làm như sau:
Cách 1: Hít điều trị hen suyễn, viêm phế quản
- Chuẩn bị: Thân gỗ bùng chè thái mỏng phơi khô 300g, cuống điếu thuốc lá.
- thực hành: Đem thân gỗ nghiền thật mịn, cuốn với giấy bản thành dạng điếu thuốc, dùng cuống điếu thuốc lá đặt ở đầu hút để lọc và chặn bột bụi bay vào cổ họng. Mỗi ngày hút khoảng 3 đến 4 hơi.
- Công dụng : Giảm viêm phế quản, thông phổi và giảm hen suyễn
Cách 2: Sắc uống điều trị ho, viêm phế quản
- Chuẩn bị: Rễ cây tươi 50g hay khô 15g, nước sạch 600ml
- thực hành : rễ cây đem rửa sạch, sắc với khoảng 600ml nước, đun cạn lấy 300ml nước chia làm 3 lần uống trong ngày.
- Công dụng: Rễ cây có công dụng tiêu viêm, dùng trong điều trị viêm phế quản.
Ai không nên dùng vị thuốc này ?
- đàn bà mang thai
- Trẻ nhỏ
Là những đối tượng không nên dùng vị thuốc này vì hiện chưa có thông báo sử dụng an toàn cho Phụ nữ mang thai và trẻ nhỏ.
Tham khảo:
- Võ Văn Chi, Cây thuốc An Giang , Ủy ban Khoa học và kỹ thuật An Giang, 1991, trang 69, ngày tham khảo 01 tháng 7 năm 2020.
- Bùng chè, , ngày truy cập 01 tháng 7 năm 2020.
