Phương pháp trị liệu nào cũng có mặt tích cực và hạn chế của nó. Vì vậy, hiện tại, nhiều người bắt đầu để ý hơn đến thực phẩm dưỡng sinh qua câu khẩu hiệu thân thuộc: “tủ lạnh cũng là tủ thuốc”.
Thật vậy, người Nhật còn nói “chúng ta là thức ăn” để nhấn mạnh sự ảnh hưởng của cách chọn lựa thức ăn đối với sức khỏe con người. “Dược thiện” không chỉ là sinh dưỡng mà còn là trị liệu.
Với người già, hệ tiêu hóa yếu hơn và các cơ quan thường bị thoái hóa nên chế độ ăn lại càng nên quý trọng hơn. Trong đó, có 5 nguyên tắc dưỡng sinh dành cho người già cơ bản nhất đã được người phương Đông đúc kết, đó là:
1. Ăn nhiều loại nấm khác nhau
Lý do trước tiên cho việc bổ sung các món nấm chính là sự da dạng về nhân tố vi lượng của nấm.
Không chỉ chứa vitamin, các loại nấm còn chứa nhiều khoáng vật cấp thiết cho thân thể, nhất là bộ ba nhân tố Sắt, Phốt pho và Canxi (1).
Nấm rơm
Trong số các loại nấm tẩm bổ ở Việt Nam, ta có thể kể đến:
- Nấm rơm : giúp hạ mỡ máu và ngăn ngừa ung thư ( ).
- mộc nhĩ (nấm mèo): bổ sung chất Sắt, ngăn ngừa xơ vữa huyết quản, đặc biệt là điều trị trĩ và giúp cầm máu, hạn chế rong huyết ở tuổi tiền mãn kinh (cho nên, với đàn bà có tuổi lại càng có ý nghĩa quan trọng) ( ).
- : bồi dưỡng khí huyết, làm chậm lão hóa, giảm mỡ xấu, hạ áp huyết, bảo vệ gan và ngăn ngừa ung thư ( ).
Nấm hương
Lưu ý : mặc dầu nấm tốt cho sức khỏe nhưng cũng không nên ăn quá nhiều (vì nấm tính Âm). Mỗi tuần, chúng ta chỉ nên dùng 2 – 3 lần là được.
2. Bổ sung thực phẩm giàu chất đạm
Nhu cầu chất đạm ở người già luôn cao hơn để đảm bảo cho thân thể trước những suy thoái (do tuổi tác).
Trong đó, chúng ta nên ưu tiên những chất đạm có nguồn cội từ thực vật như các loại đậu (đặc biệt là ), nấm rơm (chứa đến 8 loại axit amin cần thiết cho cơ thể).
Sữa đậu nành
Với nguồn protein từ động vật, ta nên ưu tiên dùng cá, sau đó mới tới trứng, thịt gà, thịt vịt… (1).
3. Bổ sung thực phẩm giàu canxi
Càng lớn tuổi, hàm lượng canxi trong cơ thể càng dễ bị tiêu hao (xương cũng dễ bị suy thoái, loãng xương do không liền tù tù thực hành chức năng vận động, nâng đỡ cơ thê).
do vậy, khi chuẩn bị bữa ăn cho người cao tuổi, chúng ta nên bổ sung các loại hải sản như tôm, tảo biển… (1).
Hoa hẹ xào tôm
4. Chỉ ăn no 80% nguyên tắc sinh dưỡng dành cho người già
Ăn no 80 %, nói theo cách nói dân gian là ăn “lưng bụng”. Người xưa nói “đại bão thương tỳ”, tức là ăn uống quá nhiều, quá no thì sẽ làm tổn thương tỳ (hệ tiêu hóa nói chung) ( ).
Trong khi đó, càng lớn tuổi, chức năng của dạ dày và lá lách lại càng yếu, quá trình tiêu hóa cũng diễn ra chậm hơn. vì thế, ăn lưng bụng là để hệ tiêu hóa đỡ làm việc nặng nhọc hơn (1).
5. Uống đủ nước
Nhiều người lớn tuổi thường quên uống nước khiến cho môi khô, cơ thể mỏi mệt, thiếu nhựa sống. Trong khi đó, uống đủ nước là để giúp quá trình trao đối chất và bài xuất chất thải diễn ra trơn tru hơn, đồng thời còn dự phòng sỏi thận và giảm nguy cơ tắc động mạch (1).
thông báo thêm
Một trong những điều tối kỵ nhất đối với chế độ sinh hoạt của người trẻ cũng như người già chính là “nằm quá nhiều”. Với người già, cơ xương yếu, ít làm việc nên cũng ít đi lại, nên chi, họ thường nằm võng, nằm trên giường liên tiếp nhiều giờ. Điều này không tốt cho sức khỏe vì về lâu sẽ gây yếu phổi (do nằm một nơi, không khí không được đổi mới, lưu thông).
Trong “ Hoàng đế nội kinh tố vấn ” có nói đến 5 điều làm thương tổn thân, trong đó có “cửu ngọa thương khí” – nghĩa là nằm một chỗ lâu sẽ làm tổn thương khí, nên chi việc hạn chế năm nhiều cũng là một nguyên tắc dưỡng sinh dành cho người già rất quan trọng ( ).
vì thế, khi chăm sóc cho người già, bạn nên khuyên họ đi lại, vận động nhiều hơn, hạn chế nằm ngồi một chỗ, như vậy thì huyết khí lưu thông, quá trình tiêu hóa tốt hơn và tinh thần cũng thoải mái, thư giãn hơn!
- Đào Ẩn Tích, Thần nông bản thảo kinh , Nhà xuất bản Hồng Đức, 2012, trang 89.
- Nấm rơm hạ mỡ máu, kháng ung thư và món ngon khó quên , , ngày truy cập: 24/ 02/ 2021.
- nấm mèo (mộc nhĩ) bổ sung sắt, điều trị trĩ và lỵ ra máu , , ngày truy cập: 24/ 02/ 2021.
- Nấm hương (nấm đông cô), món ăn xứng danh thảo dược , , ngày truy cập: 24/ 02/ 2021.
- 中医说，人有“五劳七伤”，你了解多少? , , ngày truy cập: 24/ 02/ 2020.
