Người ta hay nói “ đói ăn rau, đau uống thuốc ” nhưng ở quê tôi thì ông bà còn dặn kỹ hơn:
“ Đói ăn rau mưng, rau má
Đừng ăn bậy bạ nguy thân “.
Thật vậy, ở miền quê thì không có rau gì dễ tìm bằng rau má. Nó cứ mọc hoang dã, nói theo kiểu dân quê là “ trời sanh trời dưỡng “. Thế rồi, ngày qua ngày, những dây rau má đẻ nhánh, bò lan thành một đám lớn bên nhà. Vậy là trong các bữa cơm hàng ngày, thỉnh thoảng lại có một rổ rau má tươi để chấm cá kho, hoặc là một tô canh rau má, ăn đăng đắng mà ngon tuyệt!
mặc dầu rau má có vị đắng nhưng ăn thì dễ hơn mướp đắng rất nhiều. Bởi lẽ, rau má đắng rất nhẹ và trong cái đắng thì có cái thơm ngọt của rau. Hương vị đặc trưng ấy đôi khi làm cho con người ta thấy nhớ, nhất là những người sống ở thành thị, ít có dịp được ăn món rau bùi nhùi đủ các loại: rau chay, rau diệu, rau má…
Rau má và công dụng làm thuốc
Không chỉ là một loại rau dân dã, rau má còn là một vị thuốc Nam rất phổ biến trong đời sống hàng ngày. Rau má thông vào gan, giúp nhuận gan, giải độc; thông vào tỳ, vị giúp bổ mát. Có thể kể ra một số tác dụng chính của rau má như:
- Dưỡng âm, thanh nhiệt.
- Giải độc, lợi tiểu.
- Giải nhiệt, lợi sữa.
- vô trùng, cầm máu.
- Điều trị thổ huyết.
- Điều trị huyết trắng, mụn nhọt, rôm sẩy.
Cách dùng : nhổ một nắm rau má có cả rễ (phỏng chừng 30 – 40 g), rửa sạch, giã nát vắt lấy nước rồi uống.
Nước rau má
Ngoài ra, nếu bị các vết thương ngoài da gây chảy máu hoặc lở loét, lở ngứa thì lấy rau má giã nát, đắp lên cũng giúp cải thiện rất nhiều.
Rau má trong làm đẹp
Từ lâu, rau má đã được xem là vật liệu làm đẹp tự nhiên và an toàn của các chị em nữ giới. Trong đó, các tác dụng thường được nói đến là kháng viêm, liền sẹo và làm giảm mụn nhọt.
Được biết, trong rau má có các hoạt chất dưới dạng tri-tecpen. Những hoạt chất này sẽ tác động lên các mô kết liên, tương trợ quá trình tái hiện tế tào, từ đó thúc đẩy làm lành vết thương ở da (giúp vết thương mau lành lại và lên da non), đồng thời cũng hạn chế để lại sẹo trên da.
Lưu ý , với những vết sẹo mới hình thành thì dùng nước xay rau má để thoa hàng ngày sẽ giúp hồi phục làn da rất tốt. Tuy nhiên, với những vết sẹo lâu ngày thì việc dùng rau má sẽ khó thấy hiệu quả (2).
Một số bài thuốc thông dụng, dễ tìm
1. Điều trị cao áp huyết
Bài thuốc điều trị cao huyết áp gồm 7 vị thuốc bình dân, rất dễ tìm như rau má (16 g), lá tre (12 g), rễ tranh (13 g), rễ nhàu (16 g), rễ cỏ xước (12 g), rễ kiến cò (12 g) và lá dâu (12 g).
Cách dùng: sắc lấy nước uống (nếu không sắc thì có thiết chế thành dạng thuốc viên rồi uống như trà).
2. Điều trị sốt xuất huyết
Bài thuốc điều trị sốt xuất huyết cũng dễ tìm và dễ thực hành, gồm các thành phần như sau: rau má (20 g), đậu đen (16 g), cỏ mực (16 g), rau sam (16 g).
Cách dùng: sắc lấy nước uống trong ngày.
3. Điều trị đau bụng, đau lưng trong kỳ kinh nguyệt
Bài thuốc này chỉ cần dùng độc vị rau má, nhưng phải lựa những đám rau đang ra hoa, nhổ cả bụi rồi phơi khô, tán nhỏ thành bột và uống mỗi ngày một lần (uống vào buổi sáng, mỗi lần uống khoảng 2 muỗng cà phê bột, muỗng lưng, gạt ngang) (1) (2) (3).
Lưu ý
- thời kì và liều lượng: Không nên lạm dụng rau má để tránh các tác dụng phụ không mong muốn. Mỗi ngày, mỗi người chỉ nên dùng từ 30 g rau tươi trở xuống (có thể dùng như rau ăn hoặc xay sinh tố và cho thêm chút đường cho dễ uống). Lưu ý, không nên dùng liên tiếp quá 1 tháng.
- Đối tượng : Rau má có tính lạnh nên những người tỳ vị hư hàn không nên dùng. Ngoài ra, phụ nữ mang thai không nên dùng nhiều và những người hay bị đầy bụng cũng không nên dùng.
- Sử dụng : dù rằng là một loài thảo mộc lành tính và thân thiện với làn da nhưng trong một số trường hợp, rau má có thể gây dị ứng với những người có cơ địa mẫn cảm. vì thế, trước khi dùng nước ép của nó để thoa lên mặt, các bạn nên thử trước ở vùng da cổ để xem độ kích ứng như thế nào nhé!
Tham khảo :
thông báo thêm
Rau má, hay còn gọi là tích tuyết thảo, lôi công thảo…, có tên khoa học là Centella asiatica , thuộc họ Hoa tán: Apiaceae ( ). hiện tại, chiết xuất rau má còn được dùng làm mỹ phẩm dưỡng da.
Món rau má xay đậu xanh (hoặc rau má nước dừa) là thức uống ưa chuộng của nhiều thanh thiếu niên, nhất là các sinh viên nữ vì vừa thơm ngon, vừa giúp thanh mát và bổ dưỡng thân.
- Minh Hạnh (biên soạn), Chữa bệnh bằng rau củ quả và động vật , NXB Văn hóa Thông tin, trang 34.
- Đỗ Tất Lợi, Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam , Nxb Y học, 1999, trang 631.
- Võ Văn Chi, Cây thuốc An Giang , Ủy ban Khoa học và kỹ thuật An Giang, 1991, trang 445.
- Rau má , , ngày truy cập: 08/12/2019.
