Trang

Tài Liệu Chữa Bệnh Đông Y Nhân Gian về các vị thuốc

Tài Liệu Chữa Bệnh Đông Y Nhân Gian về các vị thuốc, bài loại thuốc và Cách chữa bệnh Y học cổ truyền tốt nhất, Tài liệu khí công chữa bệnh Y Đạo

Thứ Bảy, 21 tháng 8, 2021

Rau ngót và những điều cần cẩn trọng khi dùng cây rau ngót làm thực phẩm

Lúc còn nhỏ, tôi thường hái rau cho lợn ăn và có lần hái cả một bó cây bồ ngót thật to, trông bắt thèm. Thế nhưng, bó rau non tươi ấy lại khiến con lợn nái nhà tôi bị sảy thai và đến mấy tháng sau mới có thai lại được.

Mẹ tôi điều tra ra và dù rằng bà không quở nhưng tôi thì không bao giờ dám hái bồ ngót cho lợn ăn nữa (dù chỉ là chút đỉnh). Thế nhưng, mặt khác, bồ ngót nấu canh với tép, thịt bằm hay bồ ngót xào mì lại là món ăn giàu dinh dưỡng, thơm ngọt và thanh mát mà chính tôi cũng hay ăn!

Mục lục

Đặc điểm cây rau ngót

rau ngót ( Sauropus androgynus , họ Phyllanthaceae) ( ) hay còn gọi rau ngót, bù ngót… là loài cây bụi mọc hoang được dùng làm rau ăn (ngọn và lá non), có thể cao đến 2m và có các cuống lá với nhiều lá chét mọc so le, hình bầu dục.

Đặc biệt, phiến lá bồ ngót rất mỏng, láng, không thấm nước (như lá khoai) và có thể hái rất nhanh bằng cách nắm cuống lá rồi tuốt xuôi theo (nên còn có tên là “rau tuốt”). Quả ngót thuộc dạng quả nang khô nẻ, hình cầu, chứa các hạt hình tam giác bên trong và vẫn còn đài màu đỏ. rau ngót có hàm lượng dinh dưỡng cao, nhất là vitamin C, can xi và phot pho.

Cây chủ yếu được trồng để làm hàng rào, làm rau ăn và làm thuốc (thường là cây già, từ 2 năm tuổi). Ngoài ra, còn có loại cây khác (cốt phân bố ở các tỉnh phía Bắc) cũng được dùng nấu canh như rau ngót, được gọi là “bồ ngót rừng” (Melientha suavis) ( ) hay còn gọi là rau sắng, bồ ngót quế…

Độc tính trong cây bồ ngót

mặc dầu nước ép bồ ngót được dùng rộng rãi với mục đích giảm cân và bảo vệ thị lực ở Đài Loan và Đông Nam Á nhưng nhiều nghiên cứu cho thấy cần cẩn trọng với độc tính và tác hại từ việc dùng quá liều loại rau này (viêm phế quản sau khi dùng hơn 3 tháng và thậm chí phải ghép phổi ở trường hợp nặng) ( ), cụ thể:

  • Một nghiên cứu trong ống nghiệm cho thấy nước ép từ lá và thân cây bồ ngót gây hoại tử và chết rụng tế bào ( ).
  • thí nghiệm trên chuột cho thấy bồ ngót có thể gây tổn thương gan, thận, lách, tim, phổi và dịch hoàn (gây gia tăng thất thường lượng tinh trùng). Từ đó, các tác giả nghiên cứu kết luận bồ ngót có thể có độc tính tích lũy và không thích hợp để tiêu thụ ở người và động vật ( ).
  • Một nghiên cứu về việc hàng loạt nữ giới (trẻ và đứng tuổi) ở Đài Loan năm 1995 đã dùng nước ép bồ ngót tươi uống (cùng với nước ép ổi hoặc dứa) trong thời kì trung bình 10 tuần nhằm mục đích giảm cân và kết quả ở họ có triệu chứng suy hô hấp, khó thở và ho dai dẳng do tắc nghẽn không khí trong phổi. Trong đó, 4/23 bệnh nhân được điều tra có dấu hiệm viêm tiểu phế quản ( ).
  • Một kết quả nghiên cứu khác tiến hành trên 178 bệnh nhân từng tiêu thụ rau ngót (nhàng nhàng 150 g/ ngày, ở các dạng nước ép, xào, đun sôi, pha chế) cho thấy 27, 5% bệnh nhân có biểu đạt tắc nghẽn không khí từ nhàng nhàng đến nặng trong vòng 7 tháng ( ).

Hình ảnh Cây bồ ngót

Công dụng điều trị bệnh của cây bồ ngót

: Theo y học cựu truyền, lá bồ ngót có vị ngọt bùi, tính mát, có tác dụng tiêu độc, bổ dưỡng và điều hòa nội tạng (dùng khoảng 20 – 40 g lá tươi sắc uống mỗi ngày). Đối với bệnh tưa lưỡi ở trẻ em, có thể dùng khoảng 5 – 10 g lá tươi, giã nát rồi vắt lấy nước cốt, sau đó trộn với mật ong để bôi lên lưỡi của trẻ (7).

Rễ : Rễ bồ ngót có vị ngọt nhạt, hơi đắng, tính mát, có tác dụng lợi tiểu, hoạt huyết và kích thích tử cung co bóp, giúp điều trị sót nhau sau sinh (dùng 40 g rễ tươi, giã nát và thêm nước cho đủ 100ml thì vắt lấy nước cốt, chia làm hai lần uống cách nhau 10 phút). Ngoài rễ, có thể giã nát lá rau ngót tươi rồi đắp lên gan hai bàn chân giúp điều trị sót nhau (7).

  • Bên cạnh đó, kết quả nghiên cứu cho thấy chiết xuất protein từ lá rau ngót còn có tiềm năng chống viêm, chống oxi hóa ( ), hạ đường huyết ( ) và kích thích dục tình ở nam giới ( ).
  • Một thể nghiệm trên chuột cũng chứng tỏ thành công chiết xuất lá bồ ngót giúp tăng lượng sữa mẹ trong thời kỳ cho con bú – một trong những phương pháp truyền thống giúp tăng sữa mẹ của người Indonesia ( ).

Chú ý

  • Cần tham khảo ý kiến bác sĩ khi dùng rau ngót điều trị bệnh.
  • Không dùng nhiều bồ ngót trong thời gian dài để tránh các tác hại không mong muốn. Lá bồ ngót có chứa Papavarine (580 mg/ 100g lá tươi) sẽ gây chóng mặt, buồn ngủ, táo bón… nếu dùng quá mức ( ). song song, bồ ngót kích thích tử cung co bóp nên tiêu thụ rau ngót sẽ dễ bị sảy thai.
1. rau ngót , , ngày truy cập: 21/05/2019.
2. Rau sắng , , ngày truy cập: 21/05/2019.
3. Apoptosis and Necrosis are Involved in the Toxicity of Sauropus androgynus in an In Vitro Study , , ngày truy cập: 21/05/2019.
4. Studies on the toxicology ofb Sauropus androgynus, a wild vegetable in …, , ngày truy cập: 20/05/2019.
5. Outbreak of bronchiolitis obliterans associated with consumption of Sauropus androgynus in Taiwan , , ngày truy cập: 21/05/2019.
6. Dose-Response Relationship and Irreversible Obstructive Ventilatory Defect in Patients With Consumption of Sauropus androgynus , , ngày truy cập: 21/05/2019.
7. Võ Văn Chi, tự vị cây thuốc Việt Nam , NXB y khoa, Hà Nội, 1997, bản in trang 116.
8. New – vista in finding antioxidant and anti – inflammatory property of crude protein extract from Sauropus androgynus leaf, , ngày truy cập: 21/05/2019.
9. Blood Glucose Lowering Effect of the Leaves of Tinospora cordifolia and Sauropus androgynus in Diabetic Subjects , , ngày truy cập: 21/05/2019.
10. Potential of Katuk leaf (Sauropus androgynus L. Merr) as aphrodisiac , , ngày truy cập: 21/05/2019.
11. Effect of Sauropus androgynus Leaf Extracts on the Expression of Prolactin and Oxytocin Genes in Lactating BALB/C Mice , , ngày truy cập: 21/05/2019.
12. Nutritive value of Sauropus androgynus leaves , , ngày truy cập: 21/05/2019.

Back To Top