Ngày nay, chứng suy giảm trí nhớ không chỉ phổ quát ở người già mà còn ở cả những người trẻ tuổi. Có thể bạn đã gặp qua, biết qua ít ra một trong các trường hợp sau đây: học trò sinh viên học bài mau quên vào mùa thi cử; nữ giới dễ nóng giận, quạu quọ, sắc đẹp ngày một suy sụp; giới trí thức làm việc quên tới quên lui, không tụ họp tư tưởng được.
Các bộc lộ trên thông thường là do Thận Thủy suy kém, cơ thể suy nhược khiến cho người bệnh thường bị hoa mắt, choáng váng, ù tai, đau lưng, mỏi gối, trong người như không có sức. Bên cạnh đó, tình trạng nóng nhiều trong gan thận còn làm cho người bệnh thắc thỏm, đứng ngồi không yên.
Vài nét về bài thuốc bổ não
Để điều trị các chứng này, trong Đông y có bài thuốc khá lừng danh là bài Hoàn tẩm bổ não. Nguyên mẫu của bài này là bài “Lục vị” của danh y Trương Trọng Cảnh (ở Trung Quốc), bao gồm sáu vị, sau này được bổ sung thêm thành bài Hoàn bồi bổ não và được Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác (danh y Việt Nam) đánh giá rất cao. Ông bảo:
“ Nhà làm thuốc không biết đồ Thái cực của tiên thiên, thần tình của “Thủy Hỏa” vô hình mà không trọng bài Lục vị, bài Bát vị là hai phương thuốc thần thời việc làm thuốc thiếu mất đi quá nửa “.
Không chỉ thế, Lê Hữu Trác còn nhấn mạnh công dụng của bài Lục vị:
“ Trọng Cảnh lập ra bài Bát vị, bài Lục vị thật là thần phương để bổ cho Thủy, Hỏa, cứu cho chân Dương, tôi đem chữa chứng nguy khốn không mấy người là không khỏi, tôi đã kinh nghiệm thời đem bài này để biến đi, công hiệu chẳng thể nói hết ” (1).
Cách bào chế và dùng Hoàn tẩm bổ não
Thành phần Bài thuốc bổ não gồm 15 vị :
- (160 g);
- Củ mài, sơn thù (mỗi loại 80 g);
- Đan bì, bạch linh, (mỗi loại 48 g)
- Hà sa, , kỷ tử (mỗi loại 40 g)
- Ngưu tất, đỗ trọng (mỗi loại 32 g)
- Xuyên quy, ngũ vị (mỗi loại 24 g)
- Mạch môn và nhục quế (mỗi loại 8 g).
Các vị này bạn có thể mua ở các tiệm thuốc Bắc.
Một góc y khoa cổ truyền
Cách thực hiện : Lấy các vị trên phơi khô, sao giòn theo đúng lệ luật rồi sau đó xay thành dạng bột thật mịn, luyện với mật ong cho thành viên hoàn, kích cỡ mỗi viên to cỡ ngón tay cái.
Liều lượng : mỗi lần uống 2 viên (uống với nước sôi để nguội), mỗi ngày uống 3 lần vào các buổi sáng, trưa và tối.
Kiêng cử : Khi dùng bài thuốc này, chúng ta không nên các thức ăn chứa quá nhiều dầu mỡ hoặc cay nóng (như tiêu, ớt), song song cũng nên tránh ăn những thứ khó tiêu.
chú giải : Nếu dùng cho đàn bà gầy yếu xanh mét, da dẻ vàng vọt, dễ nóng giận, hay cau có, đi đứng làm việc đều thắc thỏm không yên thì nên tăng liều lượng của vị xuyên quy (để bổ máu) và đan bì (tăng theo chỉ định của thầy thuốc) (1).
Hoạt tính của bài thuốc bổ não hoàn
Như đã nêu ở đầu bài viết, công dụng chủ đạo của bài thuốc bổ não là bổ dưỡng, dưỡng não nên tốt tốt cho những người hay thức khuya dậy sớm và giới làm việc trí tuệ (học trò sinh viên, viên chức văn phòng, kế toán…).
Người làm việc trí óc thẳng bị chóng mặt, ù tai, hay quên
Cụ thể, trong bài trên có củ mài là vị thuốc nức danh giúp bồi bổ, sinh tân dịch ; đỗ trọng là vị thuốc giúp bổ thận, điều trị mình mẩy nhức mỏi, đau lưng còn kỷ tử và cúc hoa là hai vị thuốc giúp giảm ù tai, sáng mắt . Bên cạnh đó, trong thang trên còn có các vị như ngũ vị, thục địa, sơn thù – ba vị này giúp đầu óc sảng khoái, tỉnh ngủ, ý thức sáng suốt .
Ngoài ra, vị hà sa cùng với mạch môn đông và xuyên quy còn giúp ích khí, sinh huyết, bồi bổ lục phủ ngũ tạng . Còn ngưu tất, nhục quế, ngũ vị, mạch môn và hà sa thì cùng giúp bồi bổ cho người hay thức khuya dậy sớm, lo nghĩ quá độ nên thường xuyên bị ho (ho thúng thắng) (1) ( ).
thông báo thêm : Trong thang trên có vị hà sa (nhau thai sản phụ). Trong Đông y, vị thuốc này được dùng với một số công dụng nhất thiết như giúp bổ khí, ích tinh, bổ trợ cho người gầy còm do lao tâm lao lực, mất ngủ, kém ăn, ho nhiều, những người bị suyễn và đau nhức từ trong xương. Thế nhưng, đây cũng là vị thuốc gây nhiều tranh luận về mặt văn hóa, tôn giáo, đạo đức, độ an toàn và cả về mặt khoa học. nên, trộm nghĩ, khi đến các hiệu thuốc để mua thang thuốc trên, bạn nên cân nhắc và hỏi thêm ý kiến bác sĩ để bỏ đi vị thuốc này (và thay thế bằng vị thuốc khác nếu cần).
Thông tin thêm
Nói về bổ khỏe thì trong Đông y có rất nhiều phương thuốc điều trị và tương trợ. Nếu các bạn thích uống trà (thay vì thuốc men, thuốc viên), bạn cũng có thể dùng trà đảng sâm táo đỏ hoặc trà táo đỏ kỷ tử nhãn nhục – đây đều là những loại trà dễ uống và giúp bổ dưỡng cho người suy nhược rất tốt.
- Nguyễn Văn Toàn – Trần Như Thành, Những bài thuốc thần bổ, khỏe, trường thọ, tập 3 , Hội y khoa dân tộc tỉnh Đồng Nai, 1993, trang 53.
- Hoài sơn (củ mài) vị thuốc bồi bổ cơ thể, điều trị tiểu đường , , ngày truy cập: 20/ 09/ 2020.
