giả thử trước mặt bạn là một bệnh nhân đang lên cơn co giật do động kinh và bạn biết rằng chiết xuất cây cần sa có thể làm dịu cơn co giật đó – bạn có cho bệnh nhân của bạn dùng không?
Và giả thử, trước mặt bạn là những bệnh nhân ung thư đang khổ sở đối mặt với tác dụng phụ của hóa trị, những bệnh nhân với những cơn đau “sống không bằng chết”, bạn có chọn chiết xuất cần sa không (nếu biết nó có thể khắc phục tình trạng đó)?
Vâng, cần sa là một dạng ma túy và có xu hướng gây nghiện tăng liều. Và rõ ràng, đây là những tình huống không dễ giải quyết vì với nhiều nước trên thế giới – trong đó có Việt Nam – thì cần sa là hàng quốc cấm.
Hơn nữa, sau khi dùng thuốc, cần sa sẽ gây ra hiện tượng nghiện và khiến bệnh nhân muốn dùng với liều tăng dần. Trong khi đó, nếu dùng quá liều thì những hệ lụy gây ra sẽ không thể nào lường trước được.
Vậy, tại sao trên thế giới, nhiều nước như Hà Lan, Uruguay, Canada, Israel, Thái Lan, Chi Lê… và phần đông các bang của Mỹ đều đã ít nhiều nới lỏng luật cấm cần sa?
Vài nét về cây cần sa
Cần sa là tên gọi chung của một số loài như Cannabis sativa, Cannabis indica và Cannabis ruderalis … Trong đó, Cannabis sativa là loại thường được nhắc đến. Ở nước ta, cây cần sa còn được gọi là cây gai dầu, gai mèo, lanh mèo… và chất kích thích tâm thần chính của nó là THC (viết tắt của tetrahydrocannabinol) ( ).
Lá cần sa
Như đã nói thì trên thế giới, nhiều nước đã bắt đầu nới lỏng luật cấm cần sa. Tuy nhiên, sự nới lỏng này có đi kèm với những quy định khác nhau ở từng nước, từng tiểu bang: có nơi chỉ cho trồng để dùng và không cho bán, có nơi trồng để phục vụ kinh tế và không cho dùng, có nơi chỉ cho dùng làm thuốc, không cho dùng để giải trí… cùng những quy định riêng về số cây được trồng, liều lượng và không gian dùng, chỉ định kèm theo của bác sĩ… (1).
Đặc điểm : Cây thường chỉ cao dưới 2 m, lá chia thùy nhọn, phiến lá có răng cưa, hoa đực mọc thành chùy, hoa cái mọc thành xim (2).
Dùng cần sa sẽ xuất hiện các hiện tượng nào?
Các dạng sử dụng cần sa phổ biến là :
- Dùng lá và hoa khô quấn thành điếu hút hoặc trộn với bánh để ăn.
- Dùng nhựa cần sa trộn với thuốc lá để hút hoặc trộn với thức ăn.
- Dùng chất dầu đặc được chiết tách từ nhựa để bôi lên đầu điếu thuốc và hút (hoặc bôi lên giấy điếu thuốc để hút) ( ).
Hoa cần sa dùng làm điếu hút
Các diễn tả thường thấy khi dùng cần sa:
- Khoan khoái, dễ cười không tự chủ, dễ thở hơn.
- Người hút cảm thấy hơi biếng nhác, buồn ngủ, không có ý chí cần lao và phấn đấu.
- Mất cảm giác về thời kì và không gian.
- Xuất hiện các ảo giác hoặc rơi vào thể giội, mê mê.
- Nhạy cảm với tiếng ồn và âm thanh.
- Dễ bị người khác sai khiến (thậm chí bị lợi dụng để làm những việc ác, phi pháp)
- Dễ bị phản ứng phụ do tương tác với các thuốc đang dùng khác (2) ( ).
Tuy nhiên, điều đáng lo ngại nhất ở cần sa là tình trạng gây nghiện với liều tăng dần .
Theo GS Đỗ Tất Lợi thì “ tác dụng của nhựa gai dầu còn tùy thuộc vào bản lĩnh và trình độ văn hóa của người sử dụng “. Tuy nhiên, thực tiễn lại cho thấy đa phần những người “hút cần” đều không thể tự chủ, dần dần mất đi ý chí và suy nhược ý thức (hiển nhiên vẫn có những người “hút cần” và đạt được thành công nào đó) (2).
Các tác hại khi dùng cần sa với liều cao là :
- Người dùng có trình bày nôn mửa, mạch đập nhanh, đổ mồ hôi đằm đìa trong khi miệng thì khô.
- Rơi vào trạng thái ngây mê, lú lẫn, ảo giác, thắc thỏm.
- Hay có khuynh hướng tự sát.
- Rơi vào thể hoang tưởng giận dữ, không làm chủ được chính mình (2) ( ) (4).
Không chỉ thế, nếu lạm dụng thẳng thớm trong thời gian dài thì việc “hút cần” còn để lại nhiều tác hại nghiêm trọng với sức khỏe như:
- Rối loạn thần kinh.
- Mất trí nhớ cấp tính.
- Suy giảm hệ miễn nhiễm.
- Ảnh hưởng đến tính mạng, trí não, sức khỏe và cân nặng của thai nhi (nếu dùng trong thời kỳ mang thai)
- Ảnh hưởng đến trí tưởng và cách suy nghĩ, cảm nhận về cuộc sống ( ).
Còn có một loại thảo dược gây nghiện khác, hầu như ai trong chúng ta cũng đã nghe tới loài cây này đó là cây anh túc (cây thuốc phiện). Ở nước ta, có một thời gian chính quyền các địa phương miền núi đã phải vận động người dân phá bỏ loài cây này vì những hiểm họa mà nó gây ra cho cộng đồng.
Mời bạn tham khảo bài viết:
Cây cần sa có ý nghĩa gì trong y khoa?
giải đáp câu hỏi này cũng chính là giải đáp được một phần lý do vì sao nhiều nước trên thế giới bắt đầu nới lỏng luật cấm cần sa. Được biết, cây cần sa (gai dầu) cũng là cây thuốc.
Trong Đông y, phần ngọn có hoa và quả non của cây được dùng điều trị bệnh điên và các chứng như: thống phong, mất ngủ, hen (được dùng ở Trung Quốc, mỗi ngày khoảng 3 g thuốc sắc và phải được sự chỉ định của thầy thuốc) (4).
Trong Tây y, chiết xuất từ gai dầu cũng được dùng điều chế thuốc giảm đau (dùng cho các bệnh nhân không chịu nổi đau đớn vì bệnh dạ dày, bệnh nhân co giật do uốn ván, hen…) (2). Được biết, ở Mỹ và Anh thì chiết xuất từ cây cần sa còn được dùng điều chế thuốc Dronabinol (giúp giảm nôn mửa ở những bệnh nhân đang hóa trị ung thư), ngoại giả, một số loại thuốc có chiết xuất từ cần sa còn giúp bệnh nhân AIDS và ung thư ăn uống ngon miệng hơn, đỡ sụt cân hơn (4).
Tuy nhiên, nếu để lâu ngày thì thuốc sẽ bị giảm tác dụng (2). Và như đã nói, tác dụng gây nghiện tăng liều của cần sa vẫn là vấn đề khiến mọi người cân nhắc lại!
Xem thêm :
- Cần sa , , ngày truy cập: 05/ 08/ 2020.
- Đỗ Tất Lợi, Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam , Nxb y khoa, 1999, trang 346.
- Cần sa và những tác hại không ngờ đối với sức khỏe , , ngày truy cập: 05/ 08/ 2020.
- Nhiều tác giả, Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam , tập 1, NXB Khoa học và kỹ thuật, Hà Nội, 2004, trang 846.
