Lúc nhỏ, mình cứ nghĩ hạt é được hái từ cây húng quế. Thế là vì tò mò, mình ra bụi quế sau hè, hái một hơi sạch trơn vớ các cụm quả khô rồi tách hạt, đem ngâm nước và chờ.
chao đèn, thực thụ lúc ấy mình đã hớn hở vô cùng vì cứ tưởng sắp “nghiên cứu” thành công một điều mới lạ. Hạt húng quế ấy, gặp nước thì trương nở y như hạt é vậy (dù thời kì nở có hơi chậm hơn). Tuy nhiên, khi uống thử thì mình phải nhăn mũi, lè lưỡi: nước gì mà hôi quế quá! Ừ nhỉ, nước hạt quế mà.
Đó là cái khám phá trẻ con đầy ngơ ngơ mà mình nhớ mãi. Sau này, mình mới biết cây húng quế ( Ocimum basilicum ) ( ) có rất nhiều loại và loại lá xanh thân tím mà mình hay bẻ để ăn mì, ăn bún… chỉ là một loại nhỏ thôi. Loại này được gọi là húng quế, rau quế, rau húng dổi, húng chó, húng lợn… và nhiều tên khác nữa. Khi cây húng quế già, lá nó khô rụi lại và sau một thời gian thì mọc mầm mới. Cây có thể sống một năm hoặc nhiều năm.
Cây húng quế
Còn hạt é, nó lại là hạt của cây é, tức cây húng trắng (có tên khoa học là Ocimum basilicum var . pilosum) ( ).
Nhìn chung, hạt của các loại này đều có màu đen, nhỏ và trông giống như hạt mè (rất may là trước đây, mình không nhớ đến hạt thanh long!, đùa đấy!).
Thế đấy, cây húng quế rất quen thuộc với mình và mình nghĩ nó cũng không lạ gì với bạn. Tuy nhiên, có một điều có nhẽ nó lạ với chúng ta, đó là cây húng quế có thể làm thuốc.
Tham khảo:
Công dụng làm thuốc của cây húng quế
cựu, khi nhắc đến rau húng quế là phải nhắc đến gỏi trộn, bún chả, hủ tiếu, bún bò Huế, bún nước dùng, phở, mì gói… hay các món ăn có dùng rau gia vị khác. Có rau húng quế, món ăn thơm hơn, dễ tiêu hơn và hương vị cũng mặn mòi hơn.
Bún bò Huế
Tuy nhiên, trong Đông y, cây húng quế còn là vị thuốc với các công dụng như:
- Giải cảm, làm ra mồ hôi và gây buồn ngủ nhẹ.
- Giúp giảm đau và làm tan máu ứ.
- Điều trị chứng hay đầy bụng, khó tiêu.
- Điều trị máu ứ do vấp ngã hay đòn đánh.
- Điều trị viêm họng, viêm phế quản (hãm uống như trà).
- Điều trị mề đay, dị ứng (uống phối hợp với lấy bã thoa lên da).
- Làm nước súc miệng giúp giảm viêm miệng (lấy nước sắc từ lá để ngậm và súc miệng).
Cách dùng : lấy 20 g lá húng quế tươi, rửa sạch, giã nát rồi vắt lấy nước, sau đó hòa với nước nóng và uống. Ngoài ra, lá quế còn giúp kháng khuẩn rất tốt nên khi bị mẩn ngứa, viêm da, côn trùng đốt hay bị rắn cắn, có thể vò cho lá tươm nát rồi chà nhẹ lên da.
Một số công dụng khác
- Chiết xuất tinh dầu: Toàn cây húng quế được dùng chiết xuất tinh dầu và thường thu hái vào thời điểm cây có hoa (lúc này sẽ cho lượng tinh dầu cao nhất). Ở Ấn Độ, tinh dầu húng quế còn được dùng như chất tạo hương cho bánh kẹo, thực phẩm, đồ uống và các sản phẩm răng miệng.
- Giúp dễ tiêu, thông tiểu và làm ra mồ hôi, hạ sốt : lấy thân nhánh và lá húng quế, sắc lấy nước uống (mỗi ngày uống từ 10 – 25 g).
- Điều trị ho: Lấy một một ít lá húng quế, một ít lá rau tần dày lá và 1 ít lá xương sông, quờ cùng giã giập rồi trộn đều với muối, sau đó đem ngậm sẽ giúp thông khí, giảm ho (3).
- Điều trị lỵ : Lấy hạt húng quế tán với nước cho thành bột nhão mịn và uống, mỗi lần uống từ 5 – 6 g, ngày uống 3 lần.
- Điều trị lở loét da : Lấy hạt húng quế giã nát (có thể hòa với chút nước cho nhão) rồi đắp lên da.
Tham khảo:
Lưu ý
- Trong một vài trường hợp, hạt húng quế cũng được gọi là hạt é.
- Rau húng quế là loại rau gia vị phổ biến, được dùng hàng ngày và không được chú ý về liều lượng vì không ai ăn rau quế lấy no bao giờ. Tuy nhiên, dùng nhiều rau húng quế quá sẽ làm lượng đường huyết trong máu hạ xuống thấp và làm máu loãng hơn. Điều này sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe, nhất là những người đang bị các bệnh liên tưởng đến đường huyết. Chưa kể, trong húng quế có chất Eugenol và dùng quá liều chất này sẽ gây hại cho thân thể.
- Ngoài ra, nữ giới mang thai cũng không nên ăn quá nhiều húng quế ( ).
- Húng quế , ,
- É , , ngày truy cập: 07/ 02/ 2019.
- Nhiều tác giả, Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam , tập 1, NXB Khoa học và kỹ thuật, Hà Nội, 2004, trang 1011.
- Đỗ Tất Lợi, Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam , Nxb Y học, 1999, trang 659.
- Tác dụng phụ đáng sợ của rau húng quế với cơ thể , , ngày truy cập: 07/ 02/ 2019.
