Được biết, du bì là vị thuốc an toàn và uống lâu ngày có thể giúp tăng khả năng nhịn đói. vì thế, các đạo sĩ tu tiên ngày xưa thường dùng nước du bì để dễ tu đạo, đồng thời cũng để thông lợi xương khớp, giúp thân di chuyển nhanh nhẹn và thoải mái hơn (theo Thần Nông bản thảo kinh ).
hiện tại, y học đương đại còn dùng vị thuốc này để bào chế thuốc ngủ. Tuy nhiên, công dụng nổi trội nhất của du bì vẫn là điều trị bệnh về tiết niệu và các bệnh can hệ.
Sách Bản kinh nhấn mạnh như sau: “ Du bì vị ngọt, tính bình, chủ trị đại tiểu tiện khó. ..”
Vài nét về du bì
Vị thuốc du bì được lấy từ vỏ của một số loài cây như cây du (Ulmus pumila) hoặc một số cây khác thuộc họ Du (Ulmaceaemirb).
Cây du
Cách thu hái : bình thường, vào mùa xuân hoặc mùa thu, người ta lựa những nhánh già chặt bỏ rồi tước lấy lớp vỏ bên trong phơi khô (dùng vỏ nhánh).
Ngoài tên gọi du bì (榆 皮), vỏ cây du còn được gọi là du bạch bì (榆 白 皮).
Các bài thuốc có dùng du bì
Theo y học cựu truyền, du bì có công dụng nổi bật là khử thấp nhiệt, lợi tiểu tiện. vì thế, vị thuốc này thường được dùng điều trị các bệnh về đường tiết niệu, phù nề và đi tiểu nhiều…
Du bì
1. Điều trị bệnh về đường tiết niệu
Với các bệnh về đường tiết niệu như viêm đường tiết niệu cấp tính, sỏi thận, viêm tuyến tiền liệt, tiểu dắt, tiểu tiện khó, đau rát đường tiết niệu…; bạn có thể tham khảo bài thuốc sau:
- Thành phần : vỏ cây du (liều lượng tùy theo số lần muốn dùng).
- Thục hiện: lấy thuốc phơi âm can trong bóng râm cho khô dần, sau đó sấy cho khô hẳn rồi nghiền nát thành bột.
- Liều dùng : mỗi lần uống, lấy 15 g bột ấy hòa với nửa lít nước, nấu lên cho hơi sệt thì tắt bếp, đợi nguội và uống (mỗi ngày uống hai lần) (1).
2. Điều trị phù nề
Với chứng phù nề, bạn chỉ cần dùng một lượng nhỏ vỏ cây du (dưới sự cho phép của thầy thuốc), đem nấu với một ít gạo (khoảng nửa chén) cho thành cháo rồi ăn, ăn xong sẽ thấy lợi tiểu và dần dần hết phù nề (1).
3. Điều trị đi tiểu nhiều lần có kèm khô miệng
- Chuẩn bị : 1 kg vỏ cây du, bỏ vỏ đen.
- thực hành : cho thuốc vào một cái nồi to, đổ 10 lít nước vào rồi nấu cho sắc lại còn 2 lít và để dùng dần.
- Liều lượng : mỗi lần dùng, uống 300 ml nước thuốc (ngày dùng ba lần) (1).
Ngoài ba bài thuốc với công dụng thiên về hệ bài tiết như đã nêu trên thì vỏ cây du (du bì) còn có mặt trong nhiều bài thuốc áp dụng khác, chả hạn như:
4. Điều trị sẹo do bỏng lửa
Cách dùng rất đơn giản : Bạn chỉ lần lấy một ít vỏ cây du, nhai cho nát ra rồi đắp lên vết sẹo (1).
5. Điều trị lở loét
Lấy vỏ cây du nghiền nhỏ thành bột rồi trộn với dầu (dầu dừa hay dầu mè đều được), đắp lên vết loét (1).
6. Điều trị suyễn
Với trường hợp suyễn, ta lấy vỏ cây du phơi trong bóng râm cho khô rồi đem sấy thêm cho khô hoàn toàn. Sau đó, ta lấy thuốc xay nát thành bột và để dùng dần.
Liều lượng : Mỗi lần dùng, múc 6 g bột thuốc hòa với 0,5 lít nước, cho vào nồi, nấu cho sệt thì tắt bếp, để nguội và uống (mỗi ngày uống hai lần vào sáng sớm và tối) (1).
7. Dùng cho nữ giới sau khi sinh non bị rong huyết
Với trường hợp này, ta dùng 15,6 g vỏ cây du, 15,6 g (đã sấy) và vài lát gừng tươi, bít tất cho vào nồi và nấu lấy nước uống (1).
Lưu ý khi dùng du bì
- Những người hệ tiêu hóa yếu, hay bị lạnh bụng không nên dùng (vì có tư liệu cho rằng vỏ cây du tính hơi hàn) ( ).
- Chưa có vắng về sự an toàn của vị thuốc này đối với đàn bà mang thai và cho con bú, bởi thế, cần cẩn trọng và hỏi thêm quan điểm bác sĩ trước khi dùng.
Thông tin thêm
Vỏ cây du được dùng ở nhiều dạng như vỏ tươi, bột vỏ, viên nang chứa chiết xuất vỏ cây du… ( ).
- Đào Ẩn Tích, Thần nông bản thảo kinh , Nhà xuất bản Hồng Đức, 2012, trang 163.
- Tác dụng của vỏ cây du , , ngày truy cập: 26/ 02/ 2021.
- 榆白皮 , , ngày truy cập: 26/ 02/ 2021.
