thời khắc gần Tết, nhu cầu mua sắm tăng cao nên an toàn thực phẩm cũng trở thành mối quan tâm hàng đầu.
Được biết, trong nhiều năm qua, tình trạng thực phẩm có chứa hàn the luôn khiến cho nhiều người tiêu dùng lo ngại.
Không chỉ phần lớn chả giò, thực phẩm đông lạnh (thịt, cá…) mà bánh đúc, bún, phở… cũng được phát hiện có chứa hàn the – chất phụ gia giúp thực phẩm tươi lâu, dai giòn… nhưng lại không được phép sử dụng.
Năm 1983, Tổ chức Y tế thế giới đã cấm dùng hàn the trong sinh sản và chế biến thực phẩm.
Được biết, chỉ cần 5 g hàn the trữ trong thân cũng đã có thể gây ra ngộ độc cấp tính với những thể hiện thường thấy như co giật, buồn nôn, nổi ban, rối loạn nhịp tim… ( ).
Thực phẩm có chứa hàn the đe dọa sức khỏe người tiêu dùng (ảnh minh họa)
Ở quê tôi, mỗi lần thấy mấy đứa trẻ ăn những loại thạch dẻo hay bánh kẹo dẻo, người lớn còn dọa: “ cái đó hàn the không à, ăn vô đứt ruột đứt gan chết “.
mặc dầu vậy, hàn the vẫn được bán rộng rãi vì có tính vận dụng cao.
Tác hại của hàn the
Vài nét về hàn the
Hàn the có tên khoa học là Borax và trong y khoa cổ truyền, nó còn được gọi bằng nhiều cái tên khác như bằng sa, nguyệt thạch, bồng sa, bàng sa, bồn sa, dương nguyệt thạch…
Về tính chất, hàn the thuộc dạng tinh thể có màu trắng, trơn mát, không có mùi nhưng có vị hơi nồng và tan trong nước (ít tan trong nước lã nhưng tan nhiều trong nước nóng) (2) (3).
Những tác hại của hàn the
Nếu dung nạp hàn the với lượng tích trữ khoảng 5 g thì thân bạn sẽ bị nhiễm độc và bị tổn hại gan, thận, hệ thần kinh…, thậm chí là tử vong.
Hàn the
Mặt khác, với những người có hệ tiêu hóa yếu thì khi dùng thức ăn có chứa hàn the cũng sẽ dễ bị đi tả, buồn nôn… Với phụ nữ, chất này còn có thể khiến cho chu kỳ kinh nguyệt bị rối loạn, tóc rụng và gây hại cho cả thai nhi ( ).
ngoại giả, kết quả thí điểm trên động vật còn cho thấy ăn hàn the trong thời gian dài khiến cho động vật thử nghiệm bị teo tinh hoàn và dẫn đến liệt dương… (2).
Chính vì vậy, trong ứng dụng làm thuốc, hàn the được khuyên không nên uống trong, chỉ dùng làm thuốc ngoài da với liều hạp theo chỉ định của bác sĩ.
Công dụng làm thuốc của hàn the
Theo y khoa cựu truyền, hàn the có tác dụng giải độc, tiêu viêm và thường được dùng ngoài da (với liều lượng tùy theo vùng da bệnh).
Bên cạnh đó, vị thuốc này cũng được dùng uống trong để điều trị nấc nghẹn, viêm cổ họng… với liều rất thấp và người không có thực chứng hữu dư thì không được dùng.
Mặt khác, như đã nói về tác hại của hàn the (ở trên), trộm nghĩ, chúng ta nên dùng các dược liệu khác để thay thế làm thuốc uống (nhằm đảm bảo an toàn) (2) (3).
nên chi, ở đây, chúng tôi chỉ xin giới thiệu một số bài thuốc ngoài da như:
1. Điều trị lưỡi sưng cứng
- Chuẩn bị : hàn the (lượng vừa đủ, đem tán bột) và một lát gừng tươi.
- Thực hiện : xắt một lát gừng tươi rồi chấm lên bột hàn the và xát lên lưỡi (không được nuốt) (3).
2. Điều trị nướu sưng đau, lở thối và yết hầu sưng đau
- Chuẩn bị : hàn the, băng phiến, nhân chỉ giáp, thạch cao (sống) và hàn thủy thạch (liều lượng bằng nhau).
- Thực hiện : lấy các vị trên đem tán bột rồi trộn đều lại, sau đó, mỗi lần dùng thì lấy bột ấy thổi (rắc) lên chỗ sưng đau nơi yết hầu (không được nuốt và tránh để rơi vào mắt).
Tham khảo:
- Hàn the là gì? Tác hại của hàn the mà bạn phải biết , , ngày truy cập: 19/ 01/ 2021.
- Đỗ Tất Lợi, Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam , Nxb y khoa, 1999, trang 1039.
- Nguyễn Văn Quý – Nguyễn Phương , Thuốc Bắc thườ ng dùng , NXB y học, 2002, trang 580.
