Nhiều người hay nhầm mủ gòn (có nhiều ở miền Nam) với nhựa đào (có nhiều ở miền Bắc). Cả hai loại này đều ở dạng khối cục màu vàng sẫm, sánh và khi ngâm nước thì dãn nở, mềm ra. Mủ gòn là nhựa chảy ra từ cây gòn, dai và nở nhiều hơn nhựa đào – nhựa chảy ra từ cây đào.
Có một điều quan yếu cần để ý là: ta có thể dùng mủ gòn như một loại thức uống thanh nhiệt, phổ quát và an toàn còn nhựa đào thìa là một vị thuốc – khi dùng cần được sự cho phép của thầy thuốc.
Trong Đông y, nhựa đào được gọi là đào giao và được biết đến với nhiều công dụng. Tuy nhiên, ngày nay, trong chè dưỡng nhan và nhiều thức uống khác lại sử dụng nhựa đào như một nguyên liệu và điều này cũng tiềm tàng nhiều nguy cơ đối với sức khỏe.
Nhựa đào – thành phần thường thấy trong chè dưỡng nhan
Nhựa đào có độc không?
Về vấn đề nhựa đào có độc hay không, chúng tôi xin được trích ra một số ý kiến như sau:
- Theo sách Cây hoa chữa bệnh , nhựa đào có vị ngọt đắng, tính bình và không có độc (1).
- Theo bác sĩ Nguyễn Xuân Hướng (nguyên chủ tịch Hội Đông y Việt Nam) thì nhựa đào có độc và không nên dùng làm thực phẩm.
- Theo danh y Vũ Quốc Trung (Hội Đông y Hà Nội) thì nhựa đào không có công dụng làm đẹp ghế như thông tin đồn thổi trên mạng. Không chỉ thế, nếu lạm dụng, nhựa đào còn có thể khiến khó tiêu, dùng lâu dài gây điển tích và gây hại cho sức khỏe .
- Theo chuyên gia dinh dưỡng Lý Hạnh Dung (Hiệp hội Chuyên gia dinh dưỡng Hồng Kông) thì nhựa đào không hợp với trẻ con, người lớn tuổi và những người đang mắc các bệnh về đường ruột. Ngoài ra, những người bị bệnh thận cũng không nên dùng.
- Theo lương y Hứa Tố Nghi, nhựa đào cũng không ăn nhập với bà bầu, những người đang bị bệnh, hư nhược thân thể và cảm lạnh .
- Theo thầy thuốc Hồ Huệ Lương (bệnh viện YHCT Trung Quốc tỉnh thành Thiệu Hưng) thì công dụng làm thuốc của nhựa đào cũng chưa được kiểm chứng rõ ràng và nếu dùng loại không rõ nguồn gốc thì cũng có nguy cơ bị dị ứng ( ).
Như vậy, từ các quan điểm trên, thiết nghĩ chúng ta cũng nên cân nhắc khi dùng nhựa đào. Hơn nữa, nhựa đào vốn cũng không ngon như các trang mạng biểu hiện (nếu không dùng nó trong chè dưỡng nhan thì cũng không ảnh hưởng đến hương vị chung của món ăn).
thành thử, bạn chỉ nên dùng nó khi có sự cho phép của bác sĩ.
Nhựa đào
Công dụng của nhựa đào
Nhựa đào vốn là một vị thuốc trong y khoa cổ truyền và được biết đến với các công dụng chủ đạo là:
- Làm tan kết tụ, giúp lợi tiểu.
- Điều trị tiểu ra sỏi (sỏi niệu, thạch lâm).
- Điều trị tiểu ra máu (huyết lâm).
- Điều trị tiểu ra dưỡng trấp.
- Điều trị tiểu đường.
Liều lượng : mỗi ngày, lấy từ 15 – 30 g, tán nhỏ ra rồi sắc lấy nước uống (cũng có thể dùng từ 19 g – 38 g tùy theo sự hướng dẫn của thầy thuốc) (1) (3) (4).
Tuy nhiên, trong một số trường hợp cụ thể, cách dùng có thể khác hơn như:
- Với trường hợp tiểu ra dưỡng trấp : chỉ dùng 10 g nhựa đào để nấu cách thủy cùng với đường kính, sau đó chia thành nhiều lần uống trong ngày.
- Với trường hợp tiểu ra máu : chỉ dùng 15 g nhựa đào nhưng kết hợp cùng các vị thuốc khác (15 g thạch cao, 15 g mộc thông), ắt đem nghiền nát thành bột rồi chia thành nhiều lần dùng. Mỗi lần dùng, ta lấy 6 g hỗn tạp bột ấy nấu với 200 ml nước, nấu đến khi nước rút còn lại một nửa thì chắt lấy nước uống (uống trước bữa cơm) (3) (4).
- Nguyễn Văn Đàn – Vũ Xuân Quang – Ngô Ngọc Khuyến, Cây hoa chữa bệnh , NXB Y học, 2005, trang 108.
- tù mù công dụng “chè dưỡng nhan” , , ngày truy cập: 29/ 01/ 2021.
- Đỗ Tất Lợi, Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam , Nxb y khoa, 1999, trang 706.
- Nhiều tác giả, Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam , tập 1, NXB Khoa học và kỹ thuật, Hà Nội, 2004, trang 743.
