Thân phận “chùm gửi” thì nhiều người vẫn thường hay nói. Thế nhưng, cây chùm gửi thì không phải ai cũng biết vì nó thường mọc bám vào các cây khác và hay bị nhìn nhầm với cây ký chủ (hoặc bị tưởng nhầm là những loại dây leo).
Chính vì chùm gửi có nhiều loài khác nhau, có loại dây leo, có loại thân gỗ bụi và có thể ký sinh trên nhiều loại cây khác nhau nên công dụng của chúng cũng khác nhau: có loại được dùng làm thuốc và có loại thì lại không có tác dụng gì. Điều này quả tình là đúng khi nói về “thân phận chùm gửi” của nó.
Một số loại tầm gửi
Theo y học cựu truyền, có một số loại tầm gởi có thể được dùng để điều trị bệnh, đó là tầm gửi cây gạo, chùm gửi cây dâu, chùm gửi cây mít, tầm gửi cây chanh, tầm gửi cây đại bi, tầm gởi cây táo, cây mận, cây quýt, cây roi… Tuy nhiên, tùy vào từng loại tầm gởi mà chúng có thể được dùng ngoài da, ngâm rượu hoặc làm thuốc sắc ( ).
Nếu từ lâu, tầm gởi cây dâu được xem là khó tìm nhất thì tầm gửi cây gạo ( Taxillus chinensis ) lại được xem là có giá trị nhất. Bởi lẽ, cây gạo to khỏe là nguồn cung cấp dinh dưỡng vững bền cho các cây tầm gởi (phê duyệt các u sần) ngay cả trong mùa đông hay những lúc thời tiết hà khắc.
Mặt khác, nhờ đặc tính giống loài mà cây tầm gửi gạo còn điều trị được nhiều bệnh khác nhau. Và nói về chùm gửi gạo thì theo kinh nghiệm dân gian, tầm gửi mọc trên cây gạo tía (cây gạo gai hoa đỏ) là loại tốt nhất.
chùm gửi mọc trên cây gạo
chùm gửi cây gạo có tác dụng gì?
Sau khi thu hái chùm gửi gạo, người ta bỏ đi phần thân nhánh cây gạo bị dính với tầm gởi (ở các mấu) và chỉ dùng thân, lá của cây tầm gửi để làm thuốc.
Ngay cả khi còn tươi, các nhánh tầm gửi cũng đã rất giòn và khi bẻ thì các nhánh gãy ngọt, kêu “tách, tách”. Sau khi phơi khô, vị thuốc tầm gởi sẽ có mùi thơm đặc biệt của loại cây này. Khi nấu làm thuốc sắc, nước nấu tầm gửi gạo sẽ có màu nâu tím.
chùm gửi gạo được biết đến với nhiều công dụng, trong đó có các công dụng chủ đạo như:
- Giải độc rượu.
- Giúp dễ ngủ.
- Bổ thận, tráng dương.
- Giảm đau dạ dày.
- Lưu thông huyết khí.
- Điều trị cao áp huyết.
- Điều trị sỏi thận, phù thận.
- Giúp thanh mát cơ thể, giải độc gan.
- Điều trị sỏi đường tiết niệu, sỏi bọng đái.
- Điều trị đau lưng, mỏi gối, tê thấp, tê bại.
- Điều trị bệnh sản hậu, giúp lợi sữa, an thai.
Cách dùng : mỗi ngày, sắc lấy nước uống từ 20 – 30 g, nên dùng bền chí để thấy hiệu quả ( ) (3) ( ).
- Tham khảo :
Hình ảnh cây tầm gởi gạo phơi khô
Một số hoạt tính của cây chùm gửi cây gạo
- Theo tập san Carbohydrate Polymers, chiết xuất nước nóng từ cây tầm gởi gạo có tác dụng chống oxy hóa, điều hòa miễn dịch và chống ung thư ( ).
- Theo tạp chí dược khoa, kết quả nghiên cứu trên chuột cho thấy cao lỏng chùm gửi cây gạo có c ác dụng chống viêm cấp tính cao hơn so với cao lỏng chùm gửi cây na ( ).
Một số lưu ý khi dùng thuốc
- Tránh mua lầm hàng giả: ngày nay trên thị trường có nhiều người dùng chùm gửi của các loài khác để thay cho tầm gởi gạo, thậm chí còn dùng keo 502 để dán chùm gửi vào cành gạo. bởi thế, người tiêu dùng cần chọn lọc nguồn cung cấp uy tín.
- Trong quá trình sắc thuốc, sau khi dùng nước đầu tiên thì có thể sắc thêm nước thứ hai, thứ ba để chiết được hết dược chất trong tầm gửi gạo.
Tham khảo :
thông báo thêm
Không chỉ tầm gởi gạo mà bản thân cây gạo cũng là một vị thuốc được sử dụng trong dân gian. Vỏ thân cây gạo (vỏ tươi) được dùng để bó trong trường hợp gãy xương hoặc được sắc lấy nước uống giúp cầm máu, lợi tiểu và điều trị bệnh lậu (thái nhỏ, sao vàng rồi sắc đặc, liều lượng hàng ngày từ 15 – 20 g). ngoại giả, vỏ cây gạo còn được dùng làm thuốc điều trị đau răng (sắc đặc và ngậm) (7).
- Các loài tầm gửi và tác dụng chữa bệnh , , ngày truy cập: 04/12/2019.
- tầm gởi, vị thuốc quý , , ngày truy cập: 04/12/2019.
- chùm gửi gạo với tác dụng, cách dùng tầm gởi gạo chữa bệnh , https://namlimxanh.vn/cay-tam-gui-gao-tac-dung-cach-dung-tam-gui-gao-chua-benh.html, ngày truy cập: 04/12/2019.
- Cây tầm gửi gạo tương trợ điều trị bệnh thận , , ngày truy cập: 04/12/2019.
- Immunomodulatory activities of polysaccharides isolated from Taxillus chinensis and Uncaria rhyncophylla , , ngày truy cập: 04/12/2019.
- Nghiên cứu tác dụng bảo vệ gan của tầm gửi cây gạo – Taxillus chinensis (DC) Dans. và chùm gửi cây na – Macrosolen tricolor (Lecomte) Dans , , ngày truy cập: 04/12/2019.
- Đỗ Tất Lợi, Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam , Nxb y khoa, 1999, trang 545.
