Nói đến chất béo thì chúng ta biết rằng có chất béo tốt và chất béo xấu.
Chất béo tốt bao gồm chất béo không bão hòa đơn và chất béo không bão hòa đa (omega 3, omega 6). Chất béo xấu là chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa ( ). Nghe thật khó hiểu đúng không?
Và không chỉ chất béo mà chất đạm và chất đường cũng có loại tốt, loại xấu. Vậy, cách dễ hiểu nhất để phân biệt chúng là gì?
Đường nào có lợi, đường nào có hại?
Ngày nay, chúng ta bắt đầu sợ đường vì hàng loạt các căn bệnh can hệ đến nó (như béo phì, tiểu đường, rụng tóc…).
Thế nhưng, tuyệt tình với đường cũng không phải là cách khi nó là một trong các chất dinh dưỡng quan yếu làm nên thân sống.
Và thật ra, dù có kiêng đến thế nào thì trong các loại rau, củ, quả… và rất nhiều đồ ăn, thức uống khác cũng đã có chứa một lượng đường một mực.
Nước ép và trái cây ngọt
Vậy, cách tốt nhất là chúng ta chọn những thực phẩm chứa các dạng đường có lợi, tránh các dạng có hại (vì mặc dù gọi chung là đường nhưng bản tính chúng lại chứa nhiều loại đường khác nhau).
- Dạng đường có lợi : Đường có lợi là dạng đường giúp giảm cholesterol, góp phần điều chỉnh lượng đường và hoocmon insulin trong máu, kích thích quá trình tiêu hóa. Các thực phẩm tiêu biểu là : bông cải, bí đỏ, rau xanh (những loại có nhiều lá), các loại đậu và trái cây.
- Dạng đường có hại : Đường có hại là dạng đường khi ăn vào sẽ làm tăng lượng đường trong máu và tăng nguy cơ mắc các bệnh liên quan như cao huyết áp, tiểu đường… Thực phẩm điển hình là : đường đã qua tinh chế, bánh kẹo, sữa, nước đái khát… Được biết, đường đã qua tinh chế thì chỉ số đường huyết rất cao, ngược lại, các loại đường như đường thốt nốt, đường dừa thì chỉ số đường huyết lại thấp hơn (2).
Chất béo nào có lợi, chất béo nào có hại?
Như đã nói ở trên, chất béo cũng có chất béo tốt và chất béo xấu. thân chúng ta rất cần chất béo tốt để duy trì sự sống, tạo mô mỡ ở các cơ quan cần thiết như ngực, mông (phụ nữ)…
Nét đẹp đầy đặn
- Chất béo có lợi : là những loại chất béo giúp chống oxy hóa, tham dự vào quá trình thu nạp vitamin (vì có nhiều vitamin tan trong dầu). Các thực phẩm tiêu biểu là : dầu ôliu, dầu đậu nành, dầu lạc (dầu đậu phộng)…
- Chất béo có hại : là những loại chất béo mà nếu dùng nhiều thì có thể gây béo phì, cao huyết áp, tim mạch, đột qụy… Các thực phẩm điển hình là : Bơ sữa nguyên kem, mỡ động vật, khoai tây chiên, bánh quy, bánh ngọt, thức ăn nhanh… ( ) (2).
Chất đạm nào có lợi, chất đạm nào có hại?
Vâng, ngay cả thực phẩm chứa chất đạm cũng có những loại có lợi và những loại có hại.
- Chất đạm có lợi : là những loại cung cấp cho thân các amine acid dự vào cấu tạo và “tu bổ” tế bào (da, tóc, móng, cơ). Dạng chất đạm này chứa rất ít chất béo có hại và cũng chứa ít cholesterol. Các thực phẩm tiêu biểu : các loại đậu (đặc biệt là đậu nành), các loại hạt (đặc biệt là hạt bí, hạt hướng dương)…
Hạt bí rợ
- Chất đạm có hại : là loại chứa nhiều chất béo xấu và nhiều cholesterol. Dạng chất đạm này vẫn cung cấp cho thân các amine acid cần thiết nhưng cũng có thể làm tắc nghẽn động mạch và suy giảm khả năng miễn nhiễm (nếu ăn nhiều). Các thực phẩm tiêu biểu là : Xúc xích, lạp xưởng, thịt…
Như vậy, bạn hãy cân nhắc, chọn lọc sao cho khẩu phần ăn của bạn vẫn đủ chất đạm, chất béo, chất đường nhưng là các dạng có lợi nhé!. Bằng cách chọn lựa trong ăn uống, bạn sẽ có thể cải thiện sức khỏe, tần tiện chi phí bệnh tật và kéo dài tuổi thọ của mình (2).
- Phân loại chất béo tốt và chất béo xấu , , ngày truy cập: 02/ 07/ 2021.
- Nhiều tác giả, Bác sĩ tốt nhất là chính mình , Nxb Trẻ, tập 2, trang 77.
