Đã lần nào bạn đọc qua những bài san sớt trên mạng với nội dung đại loại như: “dùng kim chích 10 đầu ngón tay cứu người đột quỵ” chưa?
Có một khoảng thời gian, trên Facebook và các trang mạng xã hội khác đều nhan nhản những bài san sẻ như vậy và nó làm người đọc tin rằng đây là “cẩm nang vàng”. Tuy nhiên, đây lại là cách cấp cứu sai lầm, làm ảnh hưởng đến cơ hội sống sót của bệnh nhân. Về phương pháp này, nhiều bác sĩ cũng đã lên tiếng và đánh giá, trong đó có thầy thuốc Huỳnh Wynn Trần (thầy thuốc chuyên khoa của Bệnh viện Methodist Hospital).
Vài nét về đột quỵ
Đột quỵ còn được gọi là tai biến huyết quản não và nó xảy ra khi não chúng ta bị thương tổn (như thiếu máu não hoặc xuất huyết não) ( ).
Bạn biết đấy, khi chúng ta mắc các bệnh về huyết mạch như cao huyết áp mà không sớm điều trị thì lâu ngày, nó sẽ khiến cho thành mạch máu dày lên và xơ cứng, dễ vỡ. Đến một mức độ cố định, nó sẽ dẫn đến vỡ huyết quản não và gây ra tai biến huyết quản não (tức đột quỵ).
Ngoài áp huyết cao thì mỡ máu cao cũng gây ra đột quỵ (mỡ trong máu bám vào thành động mạch lâu ngày gây nghẽn động mạch và dẫn đến đột quỵ).
ngoại giả, các kết quả nghiên cứu cũng cho thấy những người bị tiểu đường cũng có nguy cơ bị đột quỵ cao hơn người thường ngày. Với người hút thuốc lá, không chỉ nguy cơ bị đột quỵ mà nguy cơ mắc các bệnh tim mạch khác cũng cao hơn nhiều so với người bình thường.
tại sao không nên lấy kim chích 10 đầu ngón tay khi bị đột quỵ?
Khi chứng kiến một người lâm vào trạng thái hiểm nguy, việc trước tiên của chúng ta là quan sát xem họ có phải đang bị đột quỵ hay không.
Các dấu hiệu dễ rà một người nào đó có phải bị đột quỵ hay không:
- Thứ nhất, gương mặt bị tê cứng hoặc lệch lạc khi cười (bảo họ cười).
- Thứ hai, không chuyện trò thường nhật được (bảo họ nhắc lại lời mình vừa nói).
- Thứ ba, không giơ tay giơ chân thường ngày được.
- Thứ tư, đau đầu dữ dội, mắt không nhìn rõ ( ).
Nếu có các dấu hiệu trên, bạn hãy nhanh chóng gọi 115 để xin cứu trợ hoặc tìm cách chuyên chở bệnh nhân đi bệnh viện nhanh nhất có thể. Với bệnh đột quỵ, thời kì là vàng và là dịp sống sót của bệnh nhân.
Với thông tin dùng kim hơ lửa (để sát trùng) rồi chích 10 đầu ngón tay thì chúng ta không nên làm theo.
Nên và không nên khi phát hiện có người đột quỵ
- Thứ nhất, có quan điểm cho rằng nặn máu ở 10 đầu ngón tay thì sẽ giúp giảm huyết áp và giảm sức ép lên não nhưng thực thụ thì lượng máu lấy ra được rất ít, không ảnh hưởng nhiều đến lượng máu trong cơ thể.
- Thứ hai, nhiều bài viết đưa lời khuyên rằng nếu thấy bệnh nhân bị méo miệng thì kéo chà tai cho đỏ lên. Lời khuyên này không có cơ sở vì khi bị đột quỵ, não mới là cơ quan có vấn đề và cần được điều trị (vì não không kiểm soát được các cơ trên mặt mới gây méo miệng).
- Thứ ba, nhiều bài viết bảo đợi vài phút, khi thấy bệnh nhân tỉnh lại mới chở đi bệnh viện (vì nếu bệnh nhân đang ngất mà chở đi thì việc dằn xóc sẽ khiến mạch máu vỡ tung ra vì sốc). Điều này gây hiểm cho người bệnh vì trong cấp cứu đột quỵ, thời kì là vàng, thời gian quyết định sự sống của bộ não. Trong khi đó, phương pháp trên vẫn chưa được các nhà y học nhấn là có tác dụng đối với đột quỵ ( ).
Không nên làm theo khi có người đột quỵ
Khi phát hiện có người đột quỵ, cần làm gì?
Lúc này, điều trước tiên bạn cần làm là giữ tĩnh tâm và gọi 115 (như đã nói ở trên). Nếu bạn ở vùng sâu vùng xa khiến đội ngũ cấp cứu không đến nhanh được thì bạn cần sắp xếp để đưa bệnh nhân đến bệnh viện một cách nhanh nhất (tốt nhất là dùng cán khiêng và cho bệnh nhân nằm hơi ngửa ra – không ngả ra hoàn toàn – để bảo trợ đường thở).
Được biết, 3 tiếng đồng hồ đầu tiên là thời kì vàng để cứu bệnh nhân đột quỵ và nếu bạn đem đến bệnh viện sớm hơn (dưới 1, 5 tiếng) thì khả năng được điều trị thành công của bệnh nhân sẽ cao hơn ( ).
Cách ngăn ngừa đột quỵ
Đối với trường hợp đột quỵ, chúng ta không phải là chuyên gia y tế nên chẳng thể tự can thiệp mà chỉ có cách mau chóng gọi cấp cứu. Tuy nhiên, chúng ta lại có thể ngăn ngừa đột quỵ và đây cũng là điều độc nhất vô nhị mà chúng ta có thể làm.
Để phòng tránh đột quỵ, chúng ta phải ngăn ngừa và điều trị các chứng bệnh dễ dẫn đến đột quỵ như: mỡ máu cao, áp huyết cao, đường huyết cao, béo phì, tim mạch… ngoại giả, với những người hay hút thuốc lá thì cần có kế hoạch để bỏ thuốc.
Hơn nữa, với những người đã từng bị đột quỵ thì xác xuất tái phát trong 30 ngày cũng rất cao. nên, bệnh nhân cần tuân phác đồ điều trị của thầy thuốc và tái khám luôn để tầm soát bệnh ( ).
ngoại giả, trong chế độ ăn hàng ngày, mỗi tuần bạn bổ sung hai lần món sinh tố nho – táo – chanh – mật cũng có tác dụng phòng trị đột quỵ rất tốt. Bạn có thể xem thêm cách làm món sinh tố này tại bài viết sau:
- Tai biến mạch máu não, , ngày truy cập: 25/ 08/ 2020.
- sai trái khi dùng kim chích 10 đầu ngón tay cấp cứu người bị đột quỵ , , ngày truy cập: 25/ 08/ 2020.
- Đột quỵ: duyên do, dấu hiệu nhận biết, cách phòng tránh , , ngày truy cập: 25/ 08/ 2020.
