Trong Tử vi lý số có mệnh Bạch Lạp Kim còn trong võ thuật cổ truyền thì có “gậy bạch lạp Thiếu Lâm Tự” rất nổi danh. Bạn biết không, đó là loại gỗ cứng nhưng không giòn, uống cong mà không gãy. Đặc biệt, theo thời kì, loại gậy ấy sẽ tự tiết ra một lớp sáp mỏng bên ngoài nên càng dùng thì lại càng bóng, càng bền.
Vâng, tên gọi bạch lạp chính là bắt nguồn từ cái thứ sáp bóng bẩy ấy (chữ “lạp” có tức là nến, sáp). Và có lẽ bạn sẽ không khỏi sửng sốt khi biết rằng trong Đông y, có một vị thuốc cũng được gọi là bạch lạp mà bản tính chính là thứ mà chúng ta hầu như ai cũng biết. Vâng, đó chính là sáp ong trắng.
Đặc điểm của bạch lạp (sáp ong trắng)
Màu sắc của sáp ong phụ thuộc nhiều nhân tố như vị trí của sáp, độ trong sáng, môi trường và loại hoa mà ong lấy mật. Như vậy, không phải loại sáp ong nào cũng được gọi là bạch lạp mà chỉ có loại sáp tốt, mềm như nến sáp, có màu trắng, tinh luyện thật sạch và không bị lẫn tạp chất mới được dùng làm vị thuốc này.
Trên thực tiễn, sáp ong thường được lọc sạch bằng cách thổi nấu trong nước hoặc hấp trên lớp xơ mướp để tách các tạp chất ra ( ), phần sáp được tách sẽ nổi trên mặt nước (3).
Được biết, sáp ong trắng trên thị trường còn được làm thành dạng viên để các chị em mua về làm son môi, rất tiện dụng!
Sáp ong trắng dạng hạt
Công dụng của bạch lạp
Theo y khoa cựu truyền, sáp ong trắng là vị thuốc ngọt béo và có các công dụng căn bản như:
- Tiêu độc.
- Giúp cầm máu.
- Làm săn se.
- Chống lở loét (2) (3).
Được biết, sáp ong trắng (bạch lạp) là vị thuốc đã được dùng từ lâu đời và được ghi chép qua nhiều công trình y học lừng danh như:
- Bản thảo sùng nguyên : công trình này biên chép sáp ong trắng giúp “ bổ trung ích khí, khỏi đi lỵ và hút hết máu mủ làm cho ung độc chóng khỏi “.
- Bản thảo cương mục : cho rằng sáp ong trắng có tính hoãn và có chất nhầy nên giúp nhuận tạng phủ , ngoài ra còn khẳng định công dụng điều trị bệnh lỵ của nó: “ chất mỏng vị đạm tính sáp do vậy trị được kiết lỵ “.
- Lưu ý : nếu là lỵ do hỏa nhiệt thì không được dùng vì sáp ong có tính ấm, nếu dùng sẽ làm cho bệnh nặng thêm) (2).
- tầm khi dùng : Không dùng sáp ong trắng chung với nguyên hoa hay tế cáp vì các vị này kị nhau (2).
Liều lượng : mỗi ngày, mỗi người trưởng thành dùng từ 8 – 12 g sáp ong trắng (2).
Một số bài thuốc từ Sáp ong trắng
1. Điều trị băng huyết
- Chuẩn bị: 20 g sáp ong trắng.
- Thực hiện : tán nhỏ ra rồi hòa với rượu (hâm nóng) và uống (3).
Sáp ong – vị thuốc dân gia
2. Giúp giảm đau nhức do phỏng lửa
- Chuẩn bị : 40g , 160 g dầu mè và 40 g bạch lạp.
- thực hành : lấy đương quy xắt nhỏ ra rồi cho dầu mè vào và nấu lấy nước, sau đó vớt xác đương quy bỏ rồi tiếp kiến cho sáp ong vào và khuấy đều. rốt cục, tắt bếp và khi thấy nguội dần thì ta phết lên các miếng vải mỏng một lớp sáp rồi đắp lên da.
- Công dụng : giúp hút mủ độc do bỏng và giúp mau lên da non (2).
3. Điều trị bệnh lỵ khiến ăn vào lại mửa ra
- Chuẩn bị : 20 g bạch lạp, nửa chén thuần chất, 1 cái trứng gà (chỉ lấy lòng đỏ), nửa chén rượu trắng, 8 g tóc người (đốt cháy đen) và 8 g bột hoàng liên.
- thực hành : đun lên rồi bỏ tóc cháy vào, khi thấy hổ lốn gần đặc thì cho các vị thuốc còn lại vào, sau đó tiếp đun cho đến khi khô đặc thì tắt bếp rồi vo thành viên.
- Liều lượng : uống theo chỉ định của thầy thuốc (2).
Tham khảo:
Thông tin thêm
- vận dụng : Trong lĩnh vực dược phẩm, sáp ong thường được vận dụng làm phụ phẩm bào chế thuốc như làm vỏ thuốc, làm chất kết dính trong các loại thuốc dán… (3).
- Các tên khác : “sáp ong trắng”, “mật lạp” (nghĩa là sáp mật) hay “phong lạp” (chữ “phong” có nghĩa là con ong, chữ “lạp” có nghĩa là sáp)… (2).
- ngoại giả, ở Trung Quốc, tên gọi của vị thuốc này còn biến thể theo vùng. chả hạn, bạch lạp được sinh sản ở Tứ Xuyên thì gọi là “Xuyên lạp”, ở Vân Nam thì gọi là “Vân lạp”… (2).
- Sáp ong , , ngày truy cập: 22/ 06/ 2020.
- Nguyễn Văn Quý – Nguyễn Phương , Thuốc Bắc thườ ng dùng , NXB y khoa, 2002, trang 668.
- Nhiều tác giả, Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam , tập 2, NXB Khoa học và kỹ thuật, Hà Nội, 2004, trang 1179.
