Lúc còn nhỏ, mặt tôi không hiểu sao lại có một đốm trắng trên cằm. mặc dầu nó chỉ to hơn hạt gạo một chút nhưng khi cậu tôi phát hiện, ông liền la lên: “Chết mày rồi con ơi, bị bệnh phong bạch điến rồi, nay mai nó lan ra hết mặt mày luôn!”.
Lúc ấy, tôi còn không biết bạch điến là cái gì nhưng thấy vẻ mặt nghiêm trọng của ông cậu, tôi thật sự lo sợ và mếu máo chạy về nhà để cầu cứu mẹ ngay.
Mẹ tôi bảo: “lang ben chứ có gì đâu”. Cha tôi thì bảo: “bà mụ làm dấu đó”. Tôi nhớ về ông cậu tôi – cái người hay dỗ ngon dỗ ngọt đám trẻ mỏ kề đầu lại gần rồi phun nước bọt vào tay và xoa bù bù lên đầu mỗi đứa ấy – thế là ngờ ngợ hiểu ra. hoá ra là ổng dọa mình!
Tuổi thơ qua nhanh, ông cậu tôi giờ đã già và không còn trêu ghẹo trẻ nít nữa! Cái vết lang ben đó, theo thời gian cũng không biết mất đi tự lúc nào! Có thể là tôi ngẫu nhiên ăn thứ gì đó khiến nó hết, hoặc là tình cờ rửa mặt bằng thứ gì đó khiến nó biến mất cũng nên!
Còn bạch điến, cái tên gọi có phần “ghê ghê” ấy là gì và những loại thảo dược nào có thể điều trị bệnh này?
Đặc điểm bệnh phong bạch điến
Bạch điến (hay còn gọi là bạch điến phong) là hiện tượng trên da xuất hiện các đốm trắng, không đau ngứa mà chỉ gây mất thẩm mỹ. Về dâu dần, các mảng trắng này nhiều hơn và tạo thành các vùng da khác màu rõ rệt (1) ( ).
Ở đây, cần để ý bạch điến xảy ra trên từng khu vực da và khác với bệnh bạch tạng (xảy ra trên ắt da, kể cả da và tóc đều mất sắc tố, biến thành màu trắng).
Các loại thảo dược điều trị bạch điến
Có nhiều bài thuốc cựu truyền điều trị bạch điến, bao gồm dùng ngoài da và uống trong. Trong đó, có thể kể đến một số bài dễ dùng như:
Thuốc ngoài da
1. Dùng củ gừng tươi
Đây là cách làm dễ dàng nhất. Bạn chỉ cần thường xuyên lấy (cắt lát) và chà lên bề mặt da thì từ từ sẽ khỏi (theo Lý Thời Trân – danh y thời Minh) (1).
Củ gừng tươi
2. Dùng bối mẫu và bách bộ
- Chuẩn bị: Bối mẫu, bách bộ hai vị bằng nhau.
- Thực hiện: Với cách này, chúng ta dùng hai vị trên (liều lượng bằng nhau), đem tán bột rồi trộn đều, sau đó hòa với nước gừng rồi bôi lên da (1).
3. Dùng lá cẩu tích
Bài thuốc này được truyền lại từ y sư Trần Tàng Khí (đời Đường).
Cách dùng như sau : lấy cành và lá của cây cẩu tích rửa sạch, đem nấu lên và sắc thành cao. Mỗi lần dùng thì bôi nước này lên da (1).
Cây cẩu tích
4. Dùng hạ khô thảo
Cách dùng điều trị lang ben, bạch điến cũng rất đơn giản. Bạn chỉ cần lấy cành lá rửa sạch, nấu lấy nước thật đặc rồi thoa rửa hàng ngày thì bệnh sẽ giảm dần (1).
Thuốc uống
1. Dùng bạch chỉ
Bạch chỉ không chỉ dưỡng trắng da (làm thành bột để đắp) mà còn có tác dụng trong điều trị phong bạch điến. Tuy nhiên, trong trường hợp này thì dân gian thường dùng phối hợp để làm thuốc uống.
Bạch chỉ
- Cách bào chế như sau : lấy tươi, cắt lát ra, ngâm với nước củ cải cho thấm rồi phơi khô, sau đó nghiền thành bột và để uống dần.
- Liều lượng : mỗi lần uống 7, 5 g bột, ngày uống hai lần (1).
2. Dùng cành cây dâu
- Chuẩn bị : 5 kg cành cây dâu và 1, 5 kg cỏ ích mẫu.
- Thực hiện : Rửa sạch, thái nhỏ thuốc rồi cho vào nồi, sau đó đổ 3, 3 lít nước vào rồi nấu, cô đặc thành dạng cao (lưu ý nấu bằng lửa nhỏ cho tới khi nước rút còn 2, 5 lít thì vớt bỏ bã thuốc rồi mới cô đặc thành cao).
- Liều dùng : Mỗi ngày, trước khi đi ngủ thì lấy 33 ml thuốc uống chung với ít rượu trắng (bền chí dùng nhiều lần sẽ khỏi) (1).
3. Dùng bạch tật lê
Đây là bài thuốc của danh y Tôn Tư Mạc (đời Đường). Các bước Thực hiện như sau:
- Chuẩn bị : nhân bạch tật lê (224 g).
- thực hành : cho vào cối giã nát (hoặc cho vào máy xay, xay nát) rồi chia thành nhiều lần uống.
- Liều lượng : mỗi lần dùng thì lấy 7, 5 g bột uống với nước, ngày uống hai lần.
- chú thích : Khi dùng bài thuốc này, người bệnh uống liên tục khoảng nửa tháng thì sẽ thấy trên những mảng trắng xuất hiện các chấm đỏ, lúc này không cần lo âu vì dần dần màu da sẽ trở lại thường ngày (1).
Tham khảo:
- Nguyễn Văn Quý – Nguyễn Phương , Thuốc Bắc thườ ng dùng , NXB Y học, 2002, trang 42.
- Bài thuốc chữa bạch điến , , ngày truy cập: 23/ 06/ 2020.
