Cây hổ ngươi (hổ hang) thì nhiều người đã biết rồi nhưng cây muồng hổ thẹn thì ít thấy hơn, thành ra, có người cho rằng nó chỉ là cỏ dại.
Tuy nhiên, trên thực tiễn, muồng hổ hang là loại cây khá bổ ích. Đối với ngành nông nghiệp, nó giúp cải tạo đất đai (theo đặc tính của cây họ Đậu), giữ nước cho đất và chống xói mòn.
Đối với ngành y khoa, nó cũng được ứng dụng trong điều trị một số bệnh như hoàng đản, phù thũng (do viêm thận)…
Vài nét về cây muồng xấu hổ
Cây muồng hổ thẹn có tên khoa học là Chamaecrista mimosoides (tên đồng nghĩa: Cassia mimosoides) và còn được gọi là cây trà tiền (ở Trung Quốc được gọi là sơn biển đậu 山扁豆) ( ) ( ).
Hoa muồng trinh nữ
Đặc điểm nhận dạng :
- Lá của cây giống với lá mắc cỡ nhưng dài hơn.
- Hoa của cây có màu vàng, dạng cánh; khác với hoa hổ thẹn có màu tím nhạt, dạng đầu tua rua.
- Thân cây thường mọc đứng và thuộc dạng cây bụi, tuy nhiên cũng có khi mọc bò.
- Quả thuộc dạng quả đậu và chứa khoảng 10 – 14 hạt.
Ở nước ta, cây này mọc chủ yếu ở các tỉnh miền Bắc và Tây Nguyên (2).
Muồng xấu hổ có độc không?
Theo công trình Cây độc Việt Nam thì cả cây muồng mắc cỡ đều có độc và chất độc này tên là emodin. do vậy, nếu dùng quá liều trong lúc làm thuốc, bạn có thể bị ngộ độc với biểu đạt phổ thông nhất là ỉa chảy, với phụ nữ mang thai thì sảy thai hoặc sinh non.
Giải pháp: Nếu không may bị trúng độc, bạn hãy nhanh chóng tiến hành gây nôn để nạn nhân nôn hết chất độc ra (có thể uống nhiều nước ép rau muống hoặc nước muối loãng), sau đó đưa đến trạm y tế để theo dõi thêm (nếu là đàn bà mang thai thì cần chóng vánh tiêm progesterol để giữ thai nhi trước) (2).
Muồng hổ ngươi
Công dụng làm thuốc của cây muồng hổ ngươi
Bộ phận dùng làm thuốc : toàn cây, thu hái rồi rửa sạch, cắt nhỏ, phơi khô.
Theo y học cựu truyền, muồng hổ ngươi có tính mát nên giúp:
- Lợi tiểu, nhuận táo (điều trị táo bón do nóng nhiệt).
- Điều trị viêm thận và phù thũng.
- Điều trị cam tích ở trẻ con.
- Điều trị hoàng đản.
Cách dùng : mỗi ngày, lấy từ 10 – 20 g thuốc, nấu lấy nước uống (nếu không dùng toàn cây thì lấy lá sao lên rồi hãm uống như trà) (3).
Bên cạnh đó, với trường hợp da viêm mủ và bị đinh nhọt thì ta có thể hái lá cây tươi, rửa sạch, giã nát rồi đắp lên (hoặc nấu lấy nước rồi để nguội và tắm rửa ngoài da) (3).
Đối tượng cần tránh : Những người bị ỉa chảy không được uống (3).
Các bài thuốc phối hợp thông dụng
Ngoài cách dùng độc vị như trên thì dân gian còn phối hợp muồng hổ ngươi với một số thảo dược khác để nâng cao hiệu quả điều trị, chả hạn như các bài thuốc sau đây:
1. Điều trị viêm thận khiến cho phù thũng
- Chuẩn bị : 30 g muồng hổ hang (toàn cây) và 30 g biển súc.
- thực hành : nấu lấy nước uống trong ngày (3).
2. Điều trị hoàng đản
- Chuẩn bị : 60 g muồng hổ ngươi (toàn cây) và 30 g rau má mỡ.
- Thực hiện : nấu lấy nước uống trong ngày (3).
Tham khảo:
- Chamaecrista mimosoides , , ngày truy cập: 09/ 03/ 2021.
- Trần Công Khánh – Phạm Hải, Cây độc ở Việt Nam , NXB y học – Hà Nội, 2004, trang 171.
- Võ Văn Chi, tự điển cây thuốc Việt Nam , tập 2, NXB y học, HN, 2018, trang 279.
- 山扁豆 , , ngày truy cập: 09/ 03/ 2021.
