“Có đỏ mà chẳng có thơm
Như hoa bông bụt
, nên cơm nước gì!”
Nhiều lần, người ta ví hoa bông bụt là loại “có sắc mà chẳng có hương”, do vậy mà buông lời chê bai, khi dể!.
Thế nhưng, trong đời sống hàng ngày, hoa bông bụt lại rất được chuộng, nhất là để làm hàng rào.
“Về thăm nhà bác làng Sen
Có hàng râm bụt thắp lên lửa hồng”
(Nguyễn Đức Mậu)
Nói đến hoa bông bụt là nói đến lứa tuổi học sinh, cứ giờ ra chơi là bẻ những búp hoa để làm “gà” chơi – mỗi đứa cầm một búp hoa chặt vào búp hoa kia xem cái nào “đứt đầu” trước. Nói đến loại hoa này cũng là nói đến những cái lồng đèn làm bằng bông hoa đã nở, trông như thắp lửa ban ngày!
Lồng đèn hoa cây bông bụt
Không chỉ là thú vui trẻ nít, loài hoa này còn làm đẹp lòng các cô gái trẻ. Hãy giắt đóa hoa lên vành tai xem nào! Không phải rất duyên dáng sao!
Và cả bọn con trai nữa, hễ lần nào giả gái cũng hái hoa bông bụt cài lên đầu rồi đi õng ẹo, bây chừ lớn lên, nhớ lại – bỗng phì cười! thế ra, đời người vui nhất là được sống những tháng ngày bình dị, dễ thương như thế!
Hoa râm bụt – vị thuốc cựu truyền
Không chỉ là loài hoa đẹp, râm bụt còn là vị thuốc đa công dụng. Thế nhưng, chỉ có loại cây cho hoa màu đỏ mà ta hay trồng mới được dùng làm thuốc (các loại màu vàng hay nhiều màu thì không được dùng). Cây có tên khoa học là Hibiscus rosa-sinensis (2).
Hoa màu vàng – loại dùng làm cảnh
Loại hoa đỏ hồng – loại dùng làm thuốc
râm bụt là loại hoa có vị ngọt, tính bình và hoàn toàn lành tính. Các cách dùng hoa để làm thuốc cũng đa dạng: dùng ngoài da, làm thức ăn hoặc sắc uống đều được.
Theo y khoa cổ truyền, hoa râm bụt có các công dụng chủ đạo như:
- Thanh nhiệt, giảm sưng.
- Lợi tiểu, thông tiểu, giải độc.
- Giúp giảm mẩn ngứa.
- Giúp hoạt huyết, điều kinh.
- Giúp giảm đau bụng kinh (uống trước khi có kinh).
- Điều trị quai bị và nhọt độc.
- Giúp cầm máu và ngưng chảy máu cam.
Cách dùng : hái hoa khi vừa mới nở và nấu uống tươi (hay phơi khô sắc uống đều được), liều lượng thường từ 15 – 30 g hoa tươi.
Tuy nhiên, nếu bị mất ngủ kèm theo hồi hộp và nước tiểu vàng thì không dùng tươi, chỉ dùng hoa phơi khô sắc uống) (2) (3).
Một số bài thuốc thường dùng
1. Điều trị đàn bà sau khi sinh bị nhức đầu, chóng mặt
- Chuẩn bị : 30 g hoa tươi, 3 lát và 30 g (gỗ vang).
- thực hành : cho các vị thuốc vào nồi rồi đổ 400 ml nước vào, sau đó nấu cho đến khi nước rút còn 1/ 4 thì chắt ra, chia thành hai lần uống trong ngày (2).
2. Điều trị mộng tinh, tiểu buốt
- Chuẩn bị : 30 g hoa tươi (cắt nhỏ) và 2 cái (xé dọc ra làm ba, bốn miếng).
- Thực hiện : sắc lấy nước uống trong ngày (2).
3. Điều trị lở loét, mụn nhọt
- Chuẩn bị : 25 g hoa râm bụt.
- Thực hiện : lấy hoa ngâm cùng giấm ăn trong một ngày rồi giã nát và đắp lên da.
- chú thích : nếu là mụn nhọt, trơ tráo gây sưng tấy, làm mủ thì giã nát hoa tươi cùng với lá tươi rồi đắp lên, cứ thấy khô thì thay cái khác (cách này sẽ giúp mụn nhọt bớt đau và mau vỡ hơn) (2).
4. Điều trị ngứa da do thời tiết oi bức
- Chuẩn bị : 10 bông hoa bông bụt và 1 muỗng đường đỏ.
- Thực hiện : rửa sạch hoa, để ráo nước rồi cắt ngắn ra, sau đó cho vào nồi, thêm tí nước và đường đỏ rồi nấu cho hoa chín thì đổ ra dĩa (khi ăn thì dầm với nước đá sẽ dễ ăn hơn) (2).
5. Điều trị viêm tuyến mang tai
- Chuẩn bị : hoa râm bụt, lá râm bụt và lá phù dung (dùng tươi, liều lượng bằng nhau).
- thực hành : rửa sạch, để ráo, sau đó giã nát cho có nhớt rồi đắp lên da (3).
Tham khảo:
thông báo thêm
Ngoài hoa thì các bộ phận khác của cây bông bụt đều có tác dụng làm thuốc. chả hạn:
- Lá râm bụt được biết đến với các công dụng như: tiêu viêm, điều trị đi ngoài ra máu, mộng tinh, kiết lỵ… (mỗi ngày dùng từ 15 – 30 g lá tươi, sắc lấy nước uống).
- Rễ cây bông bụt giúp lợi tiểu, điều trị viêm đường tiết niệu, mất kinh, huyết trắng… (mỗi ngày sắc uống từ 15 – 30 g rễ tươi) (3).
- Dâm bụt , , ngày truy cập: 27/06/2020.
- Tạ Ngọc Ái (biên soạn), Trà và các bài thuốc, món ăn bồi dưỡng từ hoa , NXB Thanh niên, 2008, trang 208.
- Võ Văn Chi, Cây thuốc An Giang , Ủy ban Khoa học và kỹ thuật An Giang, 1991, trang 183.
