Trong một số bài thuốc, vị thuốc chúng ta thường có nghe nói tới căn bệnh hoàng đản; vậy bạn có biết hoàng đản là gì ? Hoàng đản còn gọi là bệnh vàng da nói chung – căn bệnh thường do căn do bệnh về chức năng gan gây nên.
duyên cớ gây bệnh hoàng đản có thể do nhiều nguyên nhân như: Bệnh xơ gan, viêm gan B, sỏi gan, …. Với mỗi thể bệnh hoàng đản dân gian có những cây thuốc vị thuốc điều trị biệt lập. Dưới đây là một số kinh nghiệm dân gian điều trị bệnh hoàng đản cụ thể.
Một số cây thuốc, vị thuốc điều trị bệnh hoàng đản
1. Cây măng cụt
Măng cụt, loại trái cây phổ biến miền nam bộ nước ta, không chỉ dùng để ăn, một số bộ phận tưởng chừng bỏ đi của trái măng cụt lại là những vị thuốc rất hay, đặc biệt là phần vỏ của trái măng cụt.
Theo kinh nghiệm dân gian được GS Đỗ Tất Lợi ghi trong cuốn “Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam” vỏ trái măng cụt được sử dụng làm thuốc điều trị bệnh vàng da (hoàng đản), ngoại giả còn điều trị bệnh đường ruột, cách dùng như sau:
- Chuẩn bị : vỏ măng cụt 10 vỏ, nồi đất 1 cái, nước 1 lít.
- thực hành : Vỏ măng cụt rửa sạch, đun với 1 lít nước đến khi sôi, duy trì thêm thời kì sôi nhỏ lửa khoảng 10 phút, rồi chắt lấy nước uống trong ngày.
Đây là một trong những bài thuốc dân gian đơn giản, dễ thực hành nhất, đặc biệt là vào thời điểm những ngày mùa hè như bây giờ, trái măng cụt hiện có bán ở rất nhiều các khu chợ trên cả nước với giá bán chỉ 25.000 ~ 30.000đ/kg.
Tham khảo:
Vỏ trái măng cụt điều trị bệnh vàng da hoàng đản
2. Hoàng bá
là vị thuốc bổ đắng, tính lạnh được dùng trong đông y làm thuốc điều trị một số chứng bệnh thể nóng như: Bệnh trĩ do nóng trong, bệnh đường ruột, hoàng đản. Dân gian sử dụng vỏ cây hoàng bá phơi khô làm thuốc.
- Liều dùng : Theo kinh nghiệm dân gian, điều trị bệnh hoàng đản; dùng khoảng 10g hoàng bá khô sắc uống hàng ngày.
- Đối tượng : Những bệnh nhân mắc vàng da, đại tiện lỏng, nóng trong sử dụng hoàng bá sẽ có tác dụng rất tốt.
Vỏ cây hoàng bá
3. Cây cỏ ban
Một loại cây nhỏ, thân thảo thường chỉ cao khoảng 20cm, mọc hoang có hoa màu vàng, có tên khoa học Hypericum japonicum Thunb. Tránh nhầm lẫn với cây hoa ban, loại cây thân gỗ cao lớn ở miền Tây Bắc.
Cây cỏ ban mọc hoang hóa ở nhiều vùng đất ở nước ta, điểm dễ nhận biết ở loại cỏ này là chúng có hoa màu vàng rực, năm cánh hoa đều nhau. Cỏ ban có vị đắng, tính bình, không có độc, được dân chúng dùng toàn cây làm thuốc với các công dụng chính như: rắn cắn, hoàng đản…
Các dùng cây ban làm thuốc điều trị bệnh hoàng đản như sau:
- Chuẩn bị : Cây ban khô 50g, nước sạch 1,2 lít, và một ấn đun
- Thực hiện : Cây ban rửa sạch, bỏ vào nồi đun, đổ ngập nước, sau đó đun sôi nhỏ lửa đến khi nước thuốc cạn còn khoảng 500ml, thì chắt lấy nước chia làm 3 lần uống trong ngày.
- Chịu khó kiên trì dùng một thời gian khoảng 1 đến 2 tháng sẽ có hiệu quả.
Cây ban
4. Cây sòi
, loài cây thân gỗ có nhiều ở các miền đồi núi nước ta. Ở bài viết trước caythuoc.org đã giới thiệu về cây sỏi, một vị thuốc quý được dân chúng dùng làm thuốc điều trị bệnh huyết hấp trùng (hay bệnh sán máng) gây ra tình trạng gan sưng, vàng da (y khoa cựu truyền cũng coi đây là bệnh hoàng đản).
trình bày của bệnh sán máng là: Bụng sưng to, sốt, đau bên sườn phải, tiểu và đại tiện ít.
Khi mắc bệnh hoàng đản do sán máng, theo dân gian dùng cây sòi sắc uống có hiệu quả rất tốt, cách dùng cụ thể như sau:
- Chuẩn bị : Vỏ thân, rễ cây sòi phơi khô 15g ~ 20g, nước sạch
- thực hành : Vỏ thân rễ đem rửa sạch, chẻ thành từng miếng nhỏ, sắc với khoảng 800ml nước, đun cạn lấy 400ml nước chia làm 2 đến 3 lần uống trong ngày.
- Theo dân gian, đây là một bài thuốc hay, được dân gian ứng dụng điều trị hiệu quả cho nhiều trường hợp mắc bệnh sán máng.
Cây sỏi trắng
Qua bài viết nay caythuoc.org muốn giới thiệu cho các bạn biết hoàng đản là gì, và một số vị thuốc hợp cho từng dạng hoàng đản. Các cây thuốc, vị thuốc đăng tải được dựa theo các tài liệu y học cựu truyền uy tín như cuốn: “ Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam “, Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam… .
Mọi thông tin đóng góp, quý vị có thể bình luận tại phía dưới bài viết này.
Lưu ý:
thông báo bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, người bệnh cần được khám chuẩn đoán và xin ý kiến bác sỹ trước khi dùng.
- Sách “ Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam ” – Đỗ Tất Lợi – Nhà xuất bản y khoa năm 2004 , ngày tham khảo 12 tháng 10 năm 2019
- Nhiều tác giả, Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam , tập 1, NXB Khoa học và kỹ thuật, Hà Nội, 2004.
