Bạn đã từng nghe qua cây cát lồi chưa? Ở quê tôi, cây cát lồi là một cây thuốc ta quen thuộc. Mẹ và bà tôi thường hái lá cát lồi để ăn và quảng cáo: “Cát lồi mà gói bánh xèo là ngon hết sảy nghe bây!”. Tôi thầm nghĩ: “Lá gì nhìn lạ lẫm quá, không biết có ăn được không?”. mà bạn ơi, lá cát lồi non gói bánh xèo kèm rau thơm là ngon khỏi chỗ chê luôn đấy!
Lá cát lồi non chua chua, gói ăn rất “bắt” với nước mắm bánh xèo chua ngọt. Ở tỉnh thành thì khó tìm thấy loại lá này vì đây là loại cây chính yếu mọc hoang, chỉ một đôi nhà thích trồng cây cảnh làm thuốc thì trồng trong chậu thôi. Về quê tôi đi, bạn sẽ được thử vô tư lự món rau độc đáo này!
Nhắc đến cát lồi là phải nhắc đến công dụng trị nhức mỏi và đặc biệt là thần kinh tọa. Ngoại tôi bị tâm thần tọa từ hồi trẻ vì ngoại phải khai khẩn sớm. Thuở vỡ hoang ấy, mỗi ngày ngoại phải phát cỏ từ sáng đến tối mò để lấy đất canh tác. Ở nhà ngoại, bao giờ cũng có một bình thuốc rượu ngâm cát lồi gia truyền. Hễ nhức mỏi hay tê chân, ngoại rót một cốc rượu ấy uống vào thì hôm sau khỏe hẳn ra.
Cát lồi là cây gì?
Cát lồi có tên khoa học là Costus speciosus , là loài cây thân thảo được dùng như vị thuốc quý trong Đông y. Theo một bài báo khoa học nước ngoài, người ta đã nghiên cứu tác dụng của rễ cây cát lồi đối với việc co bóp tử cung (đặc biệt là những cơn co thắt phasic tự phát). Theo kết quả nghiên cứu, rễ cây cát lồi có thể làm tăng sự co bóp duyệt sự xâm nhập của canxi và giải phóng canxi bằng lưới cơ chất (S). Qua đó, các nhà khoa học cho rằng chiết xuất từ rễ cây các lồi có thể là một chất kích thích tử cung hữu dụng ( ).
Cây cát lồi
Ngoài ra, một nghiên cứu khác cũng cho thấy chiết xuất methanolic của thân rễ cây cát lồi được đánh giá cho hoạt động phản ứng gan bằng cách quan sát ảnh hưởng của nó đối với cacbon tetraclorua (CCl4) gây độc gan trong cấu trúc và đổi thay mô gan ở một số thông số sinh hóa. Nghiên cứu được thực hành bằng cách sử dụng chuột bạch tạng Thụy Sĩ (thử nghiệm trên con đực và con cái). Kết quả nghiên cứu được so sánh với Silymarin, được sử dụng làm tiêu chính xác nhận sự hiện diện của hoạt động phản ứng gan trong chiết xuất methanolic của thân rễ cát lồi. Vì thế, người ta có căn cứ để tiếp kiến nghiên cứu về tác dụng hỗ trợ điều trị bệnh gan của rễ cây cát lồi ( ).
Cách ngâm rượu cát lồi
Với những người thẳng tính lao động nặng, thân nhức mỏi thì rượu thuốc cũng có tác dụng đáng kể. Để ngâm rượu này, bạn có thể làm theo cách sau:
Bước 1: Chuẩn bị
- Bạn chọn lấy củ cát lồi to, gọt vỏ sạch sau đó cắt thành từng lát rồi đem đi phơi khô dưới ánh nắng mặt trời trong vòng 3 đến 4 ngày liên tiếp. Việc phơi khô này có tác dụng giúp cho rượu thuốc được thơm hơn, màu rượu đẹp hơn, rượu và rễ cây phơi khô hòa quyện các dưỡng chất tốt hơn.
- song song, bạn cũng chuẩn bị 2 lít rượu gạo gốc (khoảng 35 độ) tương đương 1 kg rễ cát lồi phơi khô.
Rễ cây cát lồi
Bước 2 : Ngâm rượu
Bạn cho phần rễ cát lồi đã phơi khô vào keo sạch rồi đổ rượu vào theo tỷ lệ trên, ngâm trong vòng 7 ngày là có thể uống được.
Liều lượng : Bạn uống khoảng 10ml là được, uống xong sẽ dễ ngủ và có một tinh thần sảng khoái vào hôm sau.
Mùi vị: Vị của rượu hơi đắng nhưng thơm nhờ rễ cát lồi đã được phơi khô. Với rượu này, bạn uống trước khi đi ngủ là thích hợp nhất!
Tác dụng của rượu ngâm cát lồi
Rượu cát lồi khi uống vào sẽ không gây rối loạn thân nhiệt vì âm dương trong rượu đã thăng bằng. Nếu bị tâm thần tọa, bạn uống một cốc rượu này trước khi đi ngủ thì khoảng một tháng sau sẽ thấy căn bệnh tâm thần tọa giảm đi đáng kể.
Khi gặp phải các triệu chứng nhức mỏi bình thường, bạn cũng có thể uống rượu này để làm ấm thân, giúp huyết khí lưu thông và giảm đau nhức! Đối với những ai uống chưa quen hoặc bị nóng trong người thì chúng ta nên uống cách ngày, hiệu quả có chậm một tẹo nhưng vẫn phát huy bạn nhé!
Tham khảo:
- The Effects of Wild Ginger ( Costus speciosus (Koen) Smith) Rhizome Extract and Diosgenin on Rat Uterine Contractions , ngày truy cập: 27/8/2020.
- Evaluation of hepatoprotactive activity of rhizomes of costus speciosus (J. Kong) Smith , ngày truy cập: 27/8/2020.
