Mang thai và sinh con là thiên chức của nữ giới nhưng cũng là tuổi vất vả, nguy hiểm nhất trong thế cục người nữ giới.
Sau thời đoạn này, đến tuổi cho con bú thì cũng không kém phần khó nhọc: vừa phải phòng tránh các bệnh hậu sản lại vừa học cách cho trẻ bú sao cho đúng cách, tránh loét núm vú và áp xe vú – hai chứng bệnh thường gặp ở phụ nữ sau sinh.
“ Lên non mới biết non cao,
Nuôi con mới biết công lao mẫu từ .
Nếu nhà bạn đang có nữ giới cho con bú, ắt hẳn sẽ có một đôi lần bạn nghe các bà mẹ than thở vì trẻ cắn núm vú khiến cho đau đớn, thậm chí chảy máu núm vú (vì đầu vú quá to hoặc quá ngắn nên trẻ không ngậm hết được và cắn).
Để phòng ngừa tình trạng này thì vào thời gian mang thai, các bà mẹ nên nắn núm vú thẳng tính (vài lần mỗi ngày) để sau khi sinh trẻ dễ bú hơn.
Một số bài thuốc ta điều trị loét núm vú
Nếu không may, trẻ cắn núm vú khiến cho viêm loét thì ta nên cho trẻ bú bên vú còn lại (ít loét hơn) và dùng thuốc điều trị chỗ bị loét cho lành lại (lưu ý, nếu loét nhiều, đầu vú chảy mủ hoặc chảy máu thì không nên cho trẻ bú mà nên vắt sữa ra bình).
Loét núm vú – tình trạng khá phổ thông ở các bà mẹ sau sinh
Nếu không thích điều trị bằng Tây y, bạn có thể tham khảo các cách sau:
- Cách 1 : lấy phần bọng của cây lục bình (cây bèo tây, 10 bọng màu trắng và xốp), đem giã nát với một tẹo muối rồi đắp lên (lưu ý rửa sạch lục bình rồi mới dùng dao rạch lấy bọng bên trong để tránh nhiễm bẩn).
- Cách 2 : lấy một ít củ cải trắng rửa sạch, xay nát rồi ép lấy nước vừa đủ 1 ly và cho thêm nước mía sao cho vừa đủ ngọt thì uống (nếu không có nước mía thì dùng mật ong). Riêng với phần bã củ cải trắng đã xay, ta lấy đắp lên chỗ bị loét (1).
Một số bài thuốc nam điều trị áp xe vú
Ngoài loét núm vú thì nữ giới cho con bú cũng cần phòng tránh áp xe vú. Đây là tình trạng vi khuẩn thâm nhập vào vú khi vú bị nứt hoặc loét, sau đó gây sưng nhức, viêm, đỏ, trữ mủ và hình thành các cục cứng đau nhức khó chịu… (nếu không điều trị sớm có thể gây hoại tử và ung thư vú) ( ).
Áp xe vú
Với trường hợp này, ta nên vắt sữa ra riêng cho trẻ bú bình (nếu thấy đau khi vắt sữa thì vẫn cho trẻ bú nhưng chia ra nhiều lần, mỗi lần cho bú một ít). song song, sau khi cho trẻ bú thì ta thoa một ít dầu thực vật (như dầu dừa, dầu mè…) lên đầu vú.
Nếu không muốn dùng tân dược, bạn có thể tham khảo các bài thuốc ta điều trị áp xe vú như sau:
- Cách 1 : lấy 30 g lá (hay còn gọi là cây múp míp hoa vàng) và 30 g lá hoặc hoa cây cải bẹ, cả hai đem rửa sạch, giã nát rồi đem chưng với rượu, sau đó chắt lấy nước uống, phần xác thì để nguội và đắp lên chỗ bị áp xe, thấy khô thì gỡ ra. Với bài thuốc này, nếu không có đủ hai loại lá trên thì dùng 1 trong 2 loại cũng được.
- Cách 2 : lấy 40 g vỏ và 20 g rễ cây dứa dại, rửa sạch, giã nhỏ rồi nấu lấy nước thật đặc để uống hai lần mỗi lần (mỗi lần uống 200 ml).
- Cách 3 : lấy 20 g (nên dùng lá rửa sạch vì phần rễ hay bị nhiễm khuẩn) và 40 g lá phèn đen, tuốt tuột đem giã nát rồi đắp lên.
Cây bèo cái
chung cuộc, dù là loét núm vú hay áp xe vú, nếu dùng các bài thuốc trên trong vài lần mà không thấy khỏi hoặc có dấu hiệu nặng hơn thì nên ngưng ngay và đi bệnh viện khám để có cách điều trị tốt hơn.
Cách ngừa
Ngoài các cách dự phòng như đã nêu trên thì các bà mẹ sau sinh cũng cần lưu ý trường hợp tắc tia sữa. Được biết, đây là tình trạng khá phổ biến sau sinh và nếu không điều trị kịp thời, các bà mẹ sẽ dễ bị sốt cao, mệt mỏi, trầm cảm, áp xe vú, viêm tuyến vú, mất sữa, viêm xơ tuyến vú… ( ).
Do đó, để phòng tránh tắc tia sữa cũng như áp xe vú, các bà mẹ cần lưu ý một số điểm như:
- Sau khi sinh con xong phải cho trẻ bú ngay để tránh sữa bị tắc và giúp cơ thể người mẹ quen dần.
- Nếu thấy sữa bị tắc thì phải có người bú và hút mạnh để sữa chảy ra (tốt nhất là người chồng thực hành việc này).
- Nếu dùng cách trên vẫn không hết thì phải tiến hành khám bệnh và điều trị càng sớm càng tốt.
Ngoài ra, nếu các bà mẹ sau sinh bị tắc tia sữa do viêm tuyến vú thì có thể tham khảo bài thuốc nam sau đây:
- Thành phần : 20 g (tức cỏ mực), 20 g bồ công anh và 5 g lá chó chết răng cưa.
- Cách dùng : cho các vị trên vào nồi, đổ thêm 3 chén nước vào rồi nấu đến khi nước rút còn 1 chén thì chia ra hai lần uống trong ngày. Với bài thuốc này, ta nên uống từ 5 ngày đến 1 tuần để thấy hiệu quả (1).
- Lê Minh – Lê Ba – Hoàng Thủ, thuốc nam dùng trong gia đình , NXB phụ nữ, 2013, trang 90.
- Bác sỹ cảnh báo những hậu quả thất kinh của tắc tia sữa, , ngày truy cập: 31/ 03/ 2021.
- Dấu hiệu áp xe vú sau sinh , , ngày truy cập: 31/ 03/ 2021.
