Mai khôi thiên trúc quỳ (玫瑰天竺葵), bạn đã nghe qua lần nào chưa? Vâng, đó chính là cây lá thơm (hay còn gọi là cây hương diệp) với tinh dầu hương diệp.
Được biết, nước ta và Trung Quốc đều thay di thực loài cây này vì nó cung cấp một loại tinh dầu thơm như huê hồng và có nhiều công dụng trị liệu.
Vậy, hương diệp là cây gì và có tác dụng gì? Mời các bạn cùng tìm hiểu nhé!
Vài nét về cây hương diệp
Cây hương diệp có tên khoa học là Pelargonium roseum , ở Trung Quốc thì được gọi là mai khôi thiên trúc quỳ. Cây này thuộc dạng cây bụi nhỏ, thường chỉ cao dưới 1 m và tỏa ra rất nhiều cành. Lá của cây xẻ thành nhiều thùy và xẻ sâu như hình chân vịt ( ) (2).
Hàng năm, cây ra hoa nhưng hoa rất ít và cũng khó đậu quả (hoa có màu hồng và có các lá đài). thành ra, để nhân giống loại cây này, người ta thường vận dụng biện pháp giâm cành (2).
Tinh dầu hương diệp có tác dụng gì?
Trong cây hương diệp tươi có chứa từ 0, 1 đến 0, 14 % tinh dầu và loài cây này cốt tử được trồng để chiết xuất tinh dầu từ lá (phê chuẩn công nghệ chưng cất hơi nước). Nếu được trồng ở những vùng đất khô, lượng tinh dầu thu được sẽ ít hơn vùng đất phù sa nhưng hương thơm lại tế nhị hơn (2).
Tinh dầu hương diệp
Đặc biệt, nếu dùng lá cây để làm nguyên liệu chưng cất tinh dầu thì ta chọn loại lá xanh đã vừa bắt đầu chuyển sang vàng, như vậy thì tinh dầu sẽ thơm hương hoa hồng hơn.
Đặc điểm : Tinh dầu hương diệp là chất lỏng trong hoặc có màu hơi nâu nhạt (thỉnh thoảng có màu lục nhạt) và có hương thơm tựa như hoa hồng. Theo các kết quả nghiên cứu thì hương thơm này có tác dụng đuổi muỗi (theo tạp chí Research in Veterinary Science ) ( ).
áp dụng : Tinh dầu hương diệp được dùng làm nguyên liệu cho ngành sinh sản nước hoa và được biết đến là loại tinh dầu có giá trị cao.
Cụ thể, trong y học cựu truyền, tinh dầu hương diệp được dùng làm thuốc diệt trùng ngoài da, giúp cầm máu, kháng khuẩn và làm sạch da (2).
Dầu hương diệp vô trùng vết thương (ảnh minh họa)
Trong liệu pháp mùi hương, tinh dầu hương diệp được đánh giá là loại tinh dầu có hương thơm nhẹ dịu, giúp chống trầm cảm, lo lắng, hỗ trợ thăng bằng hệ thần kinh và làm cho ý thức phấn khởi trở lại ( ).
Trong làm đẹp, tinh dầu hương diệp được dùng để điều chế các loại mỹ phẩm giúp thăng bằng quá trình tiết bã nhờn trên da, song song làm dịu vết bỏng, sát khuẩn và nhiều vấn đề về da khác. Cụ thể, theo tùng san Asian Biomedicine thì chiết xuất tinh dầu hương diệp cùng với nha đam và oải hương Pháp đã được dùng làm thành phần cho kem thảo dược điều trị bỏng (thay thế cho bạc sulfadiazine) ( ).
Ở Trung Quốc, loại tinh dầu này cũng được biết đến với tác dụng lợi tiểu, khử mùi hôi, làm se, cầm máu và vô trùng. Nhìn chung, đây là loại tinh dầu lành tính nhưng phụ nữ mang thai thì không nên dùng ( ).
Tham khảo:
Một số nghiên cứu về hương diệp
- Tác dụng chống trầm cảm và lo lắng : Theo tùng san Phytotherapy Research , kết quả thể nghiệm trên chuột bạch tạng cho thấy dầu hương diệp có tác dụng làm dịu ý thức và giúp giảm trầm cảm đáng kể ( ).
- Hoạt tính kháng khuẩn : Từ thời cổ đại, tác dụng diệt trùng của hương diệp đã được biết đến. Ngày nay, các kết quả nghiên cứu lại bổ sung thêm bằng cớ ưng chuẩn thể nghiệm về tính kháng khuẩn và kháng nấm của loại tinh dầu này. Cụ thể, tinh dầu hương diệp có thể chống lại các vi khuẩn Gram âm như Pseudomonas aeruginosa, Proteus mirabilis, Escherichia coli và các vi khuẩn Gram dương như Staphylococcus aureus, Enterococcus faecalis , ngoại giả còn chống lại nấm Candida albicans (theo tùng san Advanced Pharmaceutical Bulletin ) ( ).
- Tác dụng chống ký sinh trùng : Được biết, Trichomonas gallinae là một loại ký sinh trùng gây bệnh lây ở chim. Theo tùng san Avicenna Journal of Phytomedicine , kết quả nghiên cứu cho thấy chiết xuất hương diệp có tác dụng chống lại loại vi khuẩn này ( ).
- 玫瑰天竺葵油 , , ngày truy cập: 23/ 08/ 2020.
- Đỗ Tất Lợi, Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam , Nxb y học, 1999, trang 133.
- Toxicity of β-citronellol, geraniol and linalool from Pelargonium roseum essential oil against the West Nile and filariasis vector Culex pipiens (Diptera: Culicidae) , , ngày truy cập: 23/ 08/ 2020.
- A herbal cream consisting of Aloe vera, Lavandula stoechas, and Pelargonium roseum as an alternative for silver sulfadiazine in burn management , , ngày truy cập: 23/ 098/ 2020.
- Anxiolytic and antidepressant activities of Pelargonium roseum essential oil on Swiss albino mice: Possible involvement of serotonergic transmission , , ngày truy cập: 23/ 08/ 2020.
- Antimicrobial and Antifungal Activity of Pelargonium roseum Essential Oils , , ngày truy cập: 23/ 08/ 2020.
- In vitro and in vivo evaluations of Pelargonium roseum essential oil activity against Trichomonas gallinae , , ngày truy cập: 23/ 08/ 2020.
