Ca dao có câu:
“Không gì bằng cá nấu canh
Bỏ bông so đũa mới rành dân quê
”
Ở quê tôi, người ta thường hái bông so đũa vào lúc sáng sớm, khi những bông hoa còn tươi nguyên, sau đó lặt bỏ cuống và nhụy đắng, bỏ đài rồi rửa nhẹ dưới vòi nước và làm thành nhiều món ăn rất ngon (bông so đũa luộc chấm với nồi kho quẹt hoặc luộc chung với các loại rau khác rồi chấm mắm kho quẹt là ngon hết sảy!).
Tôi nhớ mãi câu nói của nội: “Sẵn có mớ bông so đũa với mấy con cá bống, Út mày cắm câu, nấu nồi canh chua cho bà nghen!”. Thế là tôi xách cái rổ rửa sạch bông so đũa rồi đi nấu nồi canh chua cho cả nhà. Nội nói: “Nấu chừng nào mà nồi canh cay chua nồng vừa đủ là nội yên tâm gả bây rồi đó”. “Thôi nội ơi, con còn nhỏ xíu!”. Nói vậy đó là tôi đỏ mặt chạy mất tiêu. Nồi canh chua năm nào đã trở nên một miền ký ức mà mỗi khi về quê, nội nhắc hoài nồi canh chua cá đồng bông so đũa.
Không chỉ là món ăn Nam Bộ độc đáo, đậm chất miền Tây, bông so đũa còn là một vị thuốc quý góp mặt vào bài thuốc dân gian trị bệnh gai cột sống hiệu quả. Thật đấy bạn ạ, tại vùng đất Cần Thơ gạo trắng nước trong, tôi thấy kiêu hãnh làm sao khi biết được có người đã trị khỏi bệnh gai cột sống nhờ loại cây dân dã này.
Các nghiên cứu khoa học về cây so đũa
Cây So đũa có tên khoa học là Sesbania grandiflora , thuộc họ đậu (Fabaceae). Theo tập san Phytotherapy research , cây so đũa đã được nghiên cứu với tác dụng chống co giật được thí nghiệm trên động vật.
Cụ thể, nhiều bộ phận khác nhau của cây so đũa đã được sử dụng trong hệ thống y khoa Ấn Độ (lá của nó được dùng điều trị các cơn động kinh). thành thử, trong một cuộc nghiên cứu, các nhà khoa học đã đánh giá hoạt động chống co giật của cây so đũa bằng cách thể nghiệm trên mô hình động vật. Kết quả thí nghiệm cho thấy: hoạt chất được chiết tách từ cây so đũa có tác dụng ức chế cơn co giật do điện gây ra ở chuột và chứng động kinh gây ra bởi lithium-pilocarpine ở chuột ( ).
So đũa – đặc sản miền Tây
Ngoài ra, theo tùng san Journal of Natural Medicines , nước ép lá so đũa còn tốt cho đường tiết niệu, giúp chống lại sự hình thành của sỏi canxi oxalate sản sinh trong thận và cũng biểu thị đặc tính chống oxi hóa ( ).
Bài thuốc dân gian điều trị gai cột sống từ lá so đũa
Tôi vô tình biết được bài thuốc điều trị gai cột sống từ bạn của mẹ tôi (ở Cần Thơ). Cô ấy bị gai cột sống 3 đốt nặng, bác sĩ nói với cô ấy rằng bệnh này không thể điều trị dứt điểm mà chỉ có thể làm giảm tình trạng đau nhức mà thôi.
May mắn làm sao, cô được chỉ bài thuốc từ lá so đũa và sau một tháng sử dụng thì bệnh của cô đã giảm đi rõ rệt (cô đi chụp X quang và chính người bác sĩ ấy cũng không khỏi sửng sốt khi thấy 3 đốt bị gai không còn nữa). Được tin tốt lành, cô rất vui mừng và không ngần ngại san sớt bài thuốc cho mẹ tôi cũng như những người xung quanh.
Lá so đũa non
Bài thuốc này gồm có ba vật liệu chính: tàu lá so đũa non, muối hột và một con lươn (tàu lá so đũa nghĩa là 1 cái lá so đũa với cuống to dài gồm nhiều đôi lá nhỏ đồng thời). Cụ thể, bạn làm theo những bước sau:
- Bước 1: Bạn chọn hái 9 tàu lá so đũa còn non (đối với nữ là 9 tàu, đối với nam là 7 tàu) rồi đem đi rửa sạch. Với lươn, bạn mua một con khoảng 200 gram về, rộng trong nước 2 ngày cho sạch bùn và bớt nhớt thì cắt đầu nhưng không bỏ ruột.
- Bước 2 : Bạn chưng cách thủy tàu lá so đũa và lươn cùng với 1 hạt muối hột nhé. Lưu ý là chỉ 1 hạt muối hột và lươn thì để nguyên các bộ phận bên trong.
- Bước 3 : Ăn hết phần lươn và lá so đũa đã chưng (với lươn bạn ăn cả nội tạng và xương, những cái xương nào cứng quá thì không ăn).
Mùi vị của món ăn : Thịt lươn thơm thơm cùng với rau lá so đũa non rất dễ ăn.
Liều lượng cụ thể:
Nếu bạn là nữ, bạn ăn món ăn này mỗi càng ngày càng lần và ăn trong vòng 9 ngày (nếu bạn là nam thì ăn trong vòng 7 ngày nhé!). Khi ăn hết một đợt 9 ngày (hoặc 7 ngày) như thế, cách 3 ngày sau bạn tiếp tục ăn như vậy, tức thêm một liệu trình điều trị 9 ngày nữa (hoặc 7 ngày). Cứ ăn theo chu kỳ như vậy cho đến khi các đốt gai khỏi hẳn.
Tùy theo thể trạng mỗi người và chừng độ nặng nhẹ của bệnh mà thời gian khỏi bệnh sẽ khác nhau, tuy nhiên, thường thì chỉ trong vòng một tháng, người bệnh sẽ thấy hiệu quả.
Tham khảo:
- Anxiolytic and anticonvulsive activity of Sesbania grandiflora leaves in experimental animals , , truy cập ngày 03/09/2020.
- Evaluation of Sesbania grandiflora for antiurolithiatic and antioxidant properties , , truy cập ngày 03/09/2020.
