Sự tích rau thì là (cây thì là): Lúc mình còn nhỏ, cậu mình có kể sự tích cây thì là như thế nè: Một ngày nọ, các loài cây đến gặp ông trời để được đặt tên. Thế nhưng, có một loài cây lại đến trễ nhất vì bà của nó bị bệnh. Lúc nào là, ông trời đã mệt lả nên không nghĩ ra được tên gì, bèn ngập ngừng: “Tên của con là… thì là…”.
Bạn biết rồi đấy, trong khi ông trời còn đang phân vân chưa biết đặt tên gì cho hay thì loài cây ấy đã hồn nhiên reo lên với mọi người: “Tớ có tên rồi các bạn ạ, tên của tớ là “thìa là”. Cái tên nghe cũng buồn cười đúng không nhỉ!
Câu chuyện về cái tên “thìa là” dẫu chỉ là chuyện hoang đường nhưng lịch sử sử dụng của nó thì lại rất thực tại. Từ thời cổ đại, rau thì là đã có mặt ở các nền văn minh lớn, các quốc gia cổ đại như Ai Cập và Hy Lạp để làm rau gia vị. Ngày nay, loài rau nhỏ bé nào là đã trở nên phổ biến và mang lại nhiều giá trị chẳng thể phủ nhận.
Vài nét về rau thì là
thì là là một loại rau gia vị cao dưới 1 m và có vị hơi mặn nhưng cũng hơi ngọt. Toàn cây có mùi thơm nhẹ, dễ chịu và dễ phai hương. Cây thì là có tên khoa học là Anethum graveolens, thuộc họ Hoa tán.
Trong ẩm thực, rau thìa là được kết hợp cùng các món ăn có tính lạnh hoặc có mùi tanh (như cá) nhằm khử mùi và giúp dễ tiêu. Thông thường, người ta dùng lá của cây thì là để làm thức ăn và dùng hạt để điều trị bệnh. Tuy nhiên, trên thực tế, toàn cây thì là đều ăn được và đều có thể dùng làm thuốc.
Tinh dầu thì là
Ngoài ra, hạt thìa là (bản tính là quả) có chứa từ 3 – 4 % tinh dầu nên còn được dùng để chiết xuất tinh dầu. Đây là một trong những loại tinh dầu khá được ưa chuộng hiện thời, được ứng dụng vào nhiều mục đích khác nhau như xông hương, tắm gội, điều trị bệnh…
Công dụng làm thuốc của rau thìa là
Cây thìa là được biết đến là loại thực phẩm có tác dụng tốt đối với sức khỏe đàn bà và trẻ con. Nước ép rau thì là không chỉ giúp kích thích kinh nguyệt, làm giảm đau bụng kinh mà còn kích thích quá trình tiêu hóa , giúp dễ tiêu và ngon miệng.
Thông thường, bạn có thể dùng khoảng 60 g rau thìa là tươi, ép lấy nước hoặc kết hợp cùng rau cần tây (nếu kết hợp với rau cần tây thì giảm lượng cây thìa là xuống còn khoảng 15 – 20 g, rau cần tây cũng dùng 20 g).
Cây thì là
ngoại giả, với đàn bà sau sinh, nếu muốn lợi sữa thì có thể bổ sung rau thìa là vào thực đơn hàng ngày: mỗi ngày lấy một nắm rau tươi, nấu canh ăn (trong trường hợp sau sinh cảm thấy chán ăn, hay bị đầy hơi, bụng cồn cào, khó chịu thì cũng có thể dùng rau thìa là với cách chế biến rưa rứa).
Nói tóm lại, trong ăn uống hàng ngày, cây thìa là có ý nghĩa như một vị thuốc giúp:
- Chống đầy hơi.
- Hạ áp huyết.
- Giảm ho đờm.
- Giúp dễ ngủ.
- Tăng cường ham muốn sinh lý.
- đề phòng xơ vữa động mạch, ngộ độc thực phẩm cũng như các rối loạn về tiêu hóa.
Cũng cần lưu ý, với con trẻ hay chán ăn, dễ nôn và đầy bụng , có thể dùng rau thì là để kích thích tiêu hóa nhưng phải giảm liều lượng xuống (lấy một nắm rau khoảng 30 g, đun lên lấy nước và chỉ dùng khoảng 5 – 10 ml nước nè cho trẻ uống trước bữa ăn).
Công dụng của hạt và tinh dầu thìa là
Theo y khoa cựu truyền, hạt thì là có vị cay, tính ấm và có tác dụng rưa rứa như rau thìa là: kích thích tiêu hóa, giảm buồn nôn (lấy 3 – 6 g hạt, nhai rồi nuốt). Bên cạnh đó, hạt thì là còn giúp lợi sữa (dùng 4 – 8 g hạt pha trong 1 lít nước rồi uống nước). Lưu ý, nếu dùng tinh dầu thì chỉ dùng một lượng thật nhỏ từ 0, 25 – 1 g, nhỏ vào nước đường và uống.(2) (3).
Ngoài ra, nếu muốn giảm hôi miệng và hơi thở được thơm mát thì có thể nhai ăn từ 5 – 10 hạt thì là mỗi ngày (hoặc cũng có thể ngâm một lượng hạt như thế rồi chắt lấy nước uống). Ở Ấn Độ, người ta còn dùng tinh dầu thì là làm thuốc gây trung tiện, điều trị đầy hơi và sinh sản xà phòng thơm.
Tham khảo:
Lưu ý khi dùng cây thìa là
- Phân biệt : Cần phân biệt cây thìa là với rau ngò rí vì hai loại nào là nhìn khá giống nhau.
- Đối tượng cần tránh : nữ giới mang thai không nên dùng rau thì là thẳng tuột vì cây thìa là có chất kích thích co bóp tử cung.
- Tương tác thuốc : Không nên dùng rau thìa là cùng lúc với thuốc chống co giật, thuốc tránh thai… để tránh tương tác thuốc ( ).
- Tác dụng phụ : Những người có cơ địa nhạy cảm có thể xảy ra phản ứng dị ứng với rau thìa là như nổi mề đay, ngứa và sưng…. ngoại giả, việc lạm dụng cây thì là có thể gây ra những tác dụng không mong muốn như dậy thì sớm ở các bé gái ( ).
Tham khảo :
- thì là , , ngày truy cập: 20/ 02/ 2019.
- Nhiều tác giả, Chữa bệnh bằng cây lá quanh nhà , NXB Văn hóa dân tộc, trang 218.
- Đỗ Tất Lợi, Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam , Nxb y khoa, 1999, trang 422.
- Nhiều tác giả, Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam , tập 2, NXB Khoa học và kỹ thuật, Hà Nội, 2004, trang 854.
- thì là , , ngày truy cập: 20/ 02/ 2019.
- Rau thìa là: Loại rau cực tốt nhưng cần biết dùng để tránh những tác dụng phụ nào , ,
