Nếu không may bị thương, chảy máu ngoài da mà không tìm được đọt chuối non hay lá sống đời… thì bạn thì thử tìm xem có cây đậu tương dại không nhé! Lá của nó giúp cầm máu rất hay đấy!
Cây đậu tương dại có mặt ở nhiều đô thị nước ta, từ Kiên Giang ra đến Lạng Sơn và được biết đến là cây thuốc giúp cầm máu, điều trị phù nề, thấp khớp. Ngoài ra, ở Việt Nam cũng như Trung Quốc, lá cây còn được biết với tác dụng giải cảm mạo (1).
Cây đậu tương dại có đặc điểm gì?
Cây đậu tương dại có tên khoa học là Cajanus scarabaeoides (1).
Đây là loại đậu có thân đặc biệt ở chỗ khi thì leo, khi thì trườn và các nhánh cây đều có lông nhung màu vàng hoe. Lá của cây tương đối nhỏ, gồm 3 lá chét (có lông ở cả hai mặt) và có lá kèm khá nhỏ. Hoa của cây có màu vàng xanh, thường mọc thành của 1 – 3 hoa.
Đậu tương dại
Quả đậu tương dại thuôn dài, dẹt và đầy lông chơm chởm, chứa 5 – 6 hạt màu vàng đậm hoặc màu đen (1).
Quả đậu tương dại
Công dụng làm thuốc của cây đậu tương dại
Cả cây đậu tương dại đều có thể dùng làm thuốc nhưng lá là phổ quát hơn cả. Theo y khoa cổ truyền, đậu tương dại có vị ngọt cay và có các công dụng như:
- Trừ sốt nóng, giải cảm lạnh.
- Dùng cho trường hợp sốt dẻo đột qụy.
- Giúp lợi tiểu.
- Giúp cầm máu.
- Điều trị đau thắt lưng.
- Điều trị phù nề, phong thấp.
Cách dùng : nấu lấy nước uống từ 10 – 15 g mỗi ngày.
Dùng ngoài da : Lá đậu tương dại vừa có tác dụng cầm máu, vừa giúp lành sẹo, bởi thế, nó thường được dân gian dùng ngoài da để làm lành các vết thương chảy máu (bằng cách giã nát lá tươi rồi đắp lên hoặc phơi khô rồi tán bột, rắc lên) (1).
Các bài thuốc kết hợp
Với trường hợp cảm cúm và sốt nóng đột qụy, dân gian còn có các bài thuốc phối hợp sau:
1. Điều trị cảm lạnh (cúm)
- Chuẩn bị : 15 g toàn cây đậu tương dại (dùng tươi), 3 g củ gừng (thái lát) và 15 g rễ cây ké đầu ngựa.
- thực hành : nấu lấy nước uống trong ngày (1).
Cây đậu tương dại
2. Điều trị sốt nóng đột qụy
- Chuẩn bị : 15 g toàn cây đậu tương dại, 15 g cỏ mần trầu và 15 g cỏ lá tre (tức đạm trúc diệp).
- thực hành : nấu lấy nước uống trong ngày (1).
Các nghiên cứu về cây đậu tương dại
Nhìn chung, các nghiên cứu về tác dụng y khoa của cây đậu tương dại còn khá ít so với các cây thuốc khác. Trong đó, có kể kể đến là:
- Tác dụng chống giun : Kết quả nghiên cứu cho thấy chiết xuất từ phần gốc của cây đậu tương dại có chứa nhiều hoạt chất giúp chống lại giun chỉ Setaria cervi (và không gây độc đối với động vật có vú) ( ).
- Hoạt tính hạ đường huyết : Theo tùng san Bangladesh Journal of Pharmacology III , chiết xuất methanolic từ cây đậu tương dại có thể làm giảm đáng kể đường huyết ( ).
thông báo thêm
Ở Trung Quốc, cây đậu tương dại được gọi là man thảo trùng đậu (蔓草虫豆) và được dùng với nhiều công dụng na ná như ở nước ta ( ).
Phân biệt : Ngoài cây đậu tương dại thì ở nước ta còn có cây đậu tương leo (có tên khoa học là Glycine soja). Có thể nhận dạng cây đậu tương leo qua các đặc điểm sau:
- Nhánh phủ lông dày màu vàng.
- Lá gồm có 3 lá chét, lá chét ở giữa có lông mềm, màu trắng phủ đầy hai mặt, hai lá chét hai bên phủ lông mềm màu vàng.
- Hoa mọc thành chùm, tràng hoa màu đỏ tím và cuốn hoa phủ đầy lông vàng.
- Quả phủ đầy lông mềm màu vàng.
Công dụng : Cây đậu tương leo được người Trung Quốc dùng điều trị chứng đại hãn bi cảm (1).
- Võ Văn Chi, tự điển cây thuốc Việt Nam , tập 1, NXB y khoa, HN, 2018, trang 915.
- Polyphenol enriched ethanolic extract of Cajanus scarabaeoides (L.) Thouars exerts potential antifilarial activity by inducing oxidative stress and programmed cell death , , ngày truy cập: 03/ 07/ 2021.
- Hypoglycemic of Cajanus scarabaeoides in glucose overloaded and streptozotocin-induced diabetic rats , , ngày truy cập: 03/ 07/ 2021.
- 蔓草虫豆 , , ngày truy cập: 03/ 07/ 2021.
