Cỏ vắp thơm là cây bạc hà núi, có hoa màu xanh tím rất đẹp. nên chi, ở nhiều nước trên thế giới, loài cây này được trồng làm hoa cảnh trong khuôn viên, vừa đẹp lại vừa thơm!
Trong y học cổ truyền, phải bạc hà là cây hương liệu quý, được vận dụng đa dạng thì cây bạc hà núi cũng có những công dụng riêng chẳng thể phủ nhận.
Được biết, đây là loại cây giúp thúc ra mồ hôi rất tốt. Bên cạnh đó, nó còn có rất nhiều công dụng khác mà chúng ta sẽ cùng tìm hiểu trong bài viết này nhé!
Đặc điểm cây cỏ vắp thơm
Cỏ vắp thơm (hay còn gọi là cây bạc hà núi, cây dực dẻ bạc,…), có tên khoa học là Caryopteris incana, thuộc họ Cỏ roi ngựa (1).
Ngay từ tên gọi, bạn đã có thể thấy được hai đặc điểm căn bản của loại cây này, đó là: thuộc dạng thân cỏ và có mùi thơm (nhờ chứa tinh dầu thơm).
Vườn cỏ tươi (bạc hà núi)
dù rằng là loài thân thảo nhưng lại là loại cỏ sống lâu niên. Cây mọc thành bụi như cây bạc hà, có lông và có phiến lá giống như lá bạc hà, mọc đối nhau. Hoa của cây mọc thành cụm và hợp lại thành ngù hoa ở mỗi đoạn nách lá hoặc ở ngọn (ngoài màu xanh tím thì còn có màu lam nhạt).
Hoa cỏ vắp thơm (bạc hà núi)
Quả cỏ vắp thơm tương đối tròn và có 4 hạt bên trong (mỗi hạt nằm trong một mảnh quả). Ở nước ta, loài cỏ này chỉ mọc phổ quát ở các tỉnh phía Bắc như Hải Phòng, Lạng Sơn, Quảng Ninh và toàn cây đều được dùng làm thuốc (thu hái, rửa sạch rồi phơi âm can cho khô) (1).
Cây khô (bạc hà núi)
Công dụng làm thuốc của cây cỏ vắp thơm
Làm thuốc uống : Theo y khoa cổ truyền, cỏ vắp thơm có tính ấm và có nhiều công dụng như:
- Trừ phong, điều trị cảm phong hàn.
- Thúc đổ mồ hôi.
- Giúp giảm đau.
- Điều trị thấp khớp, nhức lưng.
- Giúp tan đờm và điều trị viêm phế quản kinh niên.
- Giúp thư giãn gân cốt.
- Làm tan máu ứ.
- Điều trị đau bụng kinh hoặc tụ máu bầm do đòn ngã thương tổn.
- Điều trị viêm bao tử (viêm ruột).
Cách dùng : mỗi ngày, mỗi người trưởng thành có thể sắc uống từ 15 – 30 g dược liệu.
Dùng ngoài da : Cỏ vắp thơm còn được dùng điều trị các bệnh ngoài da như: mụn nhọt, chàm, ngứa, viêm mủ da, lở sơn, … bằng cách giã nát cây lá tươi rồi thoa, đắp lên (hoặc nấu lấy nước và dùng rửa liền) (1).
Các bài thuốc kết hợp
1. Điều trị viêm dạ dày (viêm ruột)
- Chuẩn bị : 30 g cỏ khô (toàn cây) và 15 g địa du.
- Thực hiện : nấu uống mỗi ngày một lần và uống liên tục 10 ngày như thế (1).
Cỏ tươi
2. Điều trị đau mỏi lưng cơ do thấp khớp, thuộc hạ tê bại
- Chuẩn bị : 40 g toàn cây cỏ vắp thơm.
- Thực hiện : cho vào ấm, thêm nước vào, đậy và bịt kín ấm rồi sắc vài dạo, sau đó đổ ra chén và hòa với một chén rượu rồi uống.
- chú giải : Nếu không dùng bài thuốc trên, bạn cũng có thể lấy cỏ vắp thơm ngâm rượu cùng (liều lượng bằng nhau), sau đó để uống dần mỗi ngày càng ít (1).
Các nghiên cứu về cây cỏ vắp thơm
- Tác dụng chống bệnh bạch cầu : Theo tập san Phytochemistry , hoạt chất Incanone được phân lập từ toàn cây cỏ vắp thơm có tác dụng chống lại các tế bào bệnh bạch huyết cầu ở người ( ).
- Hoạt tính diệt côn trùng : Theo tùng san African Journal of Biotechnology , tinh dầu được chiết xuất từ cây cỏ vắp thơm có tác dụng diệt sâu bọ mạnh đối với mọt ngô Sitophilus zeamais. thành thử, nó được xem là có tiềm năng làm thành phần sản xuất thuốc bảo quản trong lưu trữ nông phẩm ( ).
- Hoạt tính kháng khuẩn : Theo tập san Journal of Natural Medicines , hoạt chất caryocanolide từ cây cỏ vắp thơm có tác dụng kháng khuẩn ở mức vừa phải đối với trực khuẩn Bacillus subtilis ( ).
- Hoạt tính chống viêm : Theo tùng san Journal of Applied Biological Chemistry , chiết xuất ethanol từ cây cỏ vắp thơm có tác dụng chống viêm và có niềm tăng trở nên vật liệu sinh sản các sản phẩm kháng viêm ( ).
- Võ Văn Chi, Từ điển cây thuốc Việt Nam , tập 1, NXB y khoa, HN, 2018, trang 562.
- Cytotoxic abietane diterpenoids fromCaryopteris incana , , ngày truy cập: 24/ 04/ 2021.
- Chemical composition and toxic activity of essential oil of Caryopteris incana against Sitophilus zeamais , , ngày truy cập: 24/ 04/ 2021.
- Constituents of Caryopteris incana and their antibacterial activity , , ngày truy cập: 24/ 04/ 2021.
- Anti-inflammatory effect potentials of ethanol extracts from fermentated Caryopteris incana by Lactobacillus plantarum on induced to LPS with Raw 264.7 cell , , ngày truy cập: 24/ 04/ 2021.
