Trang

Tài Liệu Chữa Bệnh Đông Y Nhân Gian về các vị thuốc

Tài Liệu Chữa Bệnh Đông Y Nhân Gian về các vị thuốc, bài loại thuốc và Cách chữa bệnh Y học cổ truyền tốt nhất, Tài liệu khí công chữa bệnh Y Đạo

Thứ Tư, 11 tháng 8, 2021

“Ngũ lao sở thương”, năm điều làm tổn thương cơ thể

kiên cố bạn sẽ đồng ý với nhận định này: Những người ít vận động, hay nằm và ngồi một chỗ trong nhiều giờ thì cơ thịt sẽ mềm nhũn, toàn thân yếu ớt, cơ hồ lỏng lẻo vô lực. Không chỉ thế, sức chịu đựng của họ trước ngoại cảnh cũng kém hơn những người cần lao thường ngày.

Thật vậy, theo quan niệm của người phương Đông thì nằm lâu và ngồi lâu là hai trong năm điều làm tổn hại thân. Vậy, ba nguyên tố còn lại là gì?

Mục lục

Vài nét về ngũ lao sở thương 五劳所伤

Thời xưa, khoa học công nghệ chưa phát triển nhưng triết học thì lại có nhiều thành tựu đáng kiêu hãnh. Bên cạnh Kinh Dịch , người phương Đông còn có nhiều công trình lý luận về văn học, y khoa… rất nổi tiếng, chẳng hạn như Hoàng đế nội kinh – tư liệu y khoa cổ của người Trung Quốc.

Được biết, trong Hoàng đế nội kinh có nói đến “ngũ lao sở thương” là 5 thứ làm hao tổn sức khỏe nhưng chúng ta lại ít để ý đến. Vậy, “ngũ lao sở thương” là gì?

1. Cửu thị thương huyết 久视伤血

Cửu thị thương huyết có tức thị nhìn nhiều trong thời gian dài sẽ làm thương tổn máu huyết.

Cửu thị thương huyết

Theo quan niệm của người xưa, gan được máu nuôi dưỡng để khai khiếu ra mắt, bởi vậy gan yếu thì mắt yếu. Ngược lại, khi mắt làm việc quá nhiều (nhìn ngó liên tục, không được nghỉ ngơi) thì gan cũng phải làm việc quá sức, từ đó huyết bị hư tổn. Nói cách khác, mắt nhìn mờ, dễ bị khô mắt, quáng gà… là dấu hiệu của máu huyết hư tổn (chứng âm huyết hư) ( ) ( ).

2. Cửu ngọa thương khí 久卧伤气

Cửu ngọa thương khí có tức là nằm một chỗ nhiều sẽ làm tổn hại đến khí.

Khi bạn nằm nhiều, huyết khí trong thân bị bê trệ, không được lưu thông. huyết khí không lưu thông thì thân thể dễ mệt mỏi, uể oải, hay cảm nhiễm bệnh tật.

Hơn nữa, theo quan niệm y khoa cổ truyền thì “khí” là yếu tố rất quan yếu bởi “ chính khí tồn nội, tà bất khả can “.

Hiện nay, một bộ phận không nhỏ giới trẻ do được chiều chuộng quá mức nên lười lao động, chỉ nằm một chỗ bấm điện thoại, xem tivi, máy tính…, bởi thế, sức khỏe và sức đề kháng của các bạn này thường yếu hơn người thông thường (phổi yếu do không khí lưu thông kém, xương yếu do ít vận động…) ( ).

3. Cửu tọa thương nhục 久坐伤肉

Cửu tọa thương nhục có tức là ngồi một chỗ quá lâu thì phần thịt (cơ bắp) sẽ bị tổn thương.

Điều này dễ thấy nhất khi bạn quan sát các viên chức văn phòng. Họ thường bị các chứng như tê đau mình mẩy, đau vai gáy, nhức lưng… do ngồi lâu, máu huyết lưu thông không đều ( ).

Ngồi lâu một chỗ rất hại cho sức khỏe

4. Cửu lập thương cốt 久立伤骨

Cửu lập thương cốt có nghĩa là đứng yên một chỗ nhiều hoặc đứng lâu nhiều ngày liên tiếp thì xương sẽ bị thương tổn.

Điều này rất dễ hiểu vì khi đứng lâu, sức nặng toàn thân sẽ dồn vào xương (làm trụ), gây nhức chân, thốn gót. Ngoài ra, khung xương sống lúc này cũng phải căng sức để nhất thiết thân hình, giữ phong thái đứng thẳng. Về lâu dần, xương cốt sẽ bị sức ép và xuất hiện các triệu chứng như nhức lưng, đau dây lưng, nhức chân… ( ).

5. Cửu hành thương cân 久行伤筋

“Cân” tức thị gân và cửu hành thương cân có nghĩa là đi lại nhiều trong thời gian dài sẽ khiến cho gân bị tổn hại.

Đó là vì gân nối liền cơ xương, giúp chúng ta co duỗi, cử động linh hoạt, dễ dàng. Khi bạn đi nhiều, các gân này sẽ phải do dãn đàn hồi liên tiếp khiến cho “mỏi”. Nếu để ý, bạn sẽ thấy sau những buổi chạy bộ, đi bộ quá lâu, chân bạn sẽ có cảm giác “rã rời” và cảm giác này tập trung ở mép trong của đầu gối ( ).

Như vậy, hiểu về ngũ lao sở thương là để thấy rằng, thể trạng của con người ngay từ lúc sinh ra đã được gắn liền với chế độ vận động nhịp nhàng để tạo ra giá trị sống: thuộc cấp linh hoạt, gân xương nối liền, các bộ phận đảm trách chức năng riêng và tương trợ cho nhau, nếu một bộ phận nào không thực hành chức năng trong thời kì dài thì sẽ bị thoái hóa.

Đi bộ vừa phải tốt cho gân xương

bởi vậy, hàng ngày chúng ta nên vận động vừa phải, không làm các cơ quan bị kiệt lực. Như thế, huyết khí lưu thông, cơ thể tương thích, dáng vóc cũng nhờ vậy mà đẹp lên. Điều quan trọng nhất là sức khỏe của chúng ta cũng được cải thiện từ bên trong.

áp dụng “ngũ lao sở thương” trong chăm chút người già yếu

Một lưu ý nhỏ khi săn sóc cho người già yếu, bệnh tật tai biến nằm liệt giường liệt chiếu, đó là cần tránh trường hợp “cửu ngọa thương khí” – tránh nằm lâu một chỗ.

Thứ nhất, bạn cần chọn chỗ thoáng khí, khô ráo, sáng sủa, cây cối mát mẻ và đôi khi nên có chút gió. Điều này không chỉ tốt cho tâm trạng người bệnh mà còn giúp không khí vào phổi được đổi mới, lưu thông.

Thứ hai, với những người chỉ liệt nửa người hoặc người già vẫn còn chuyển di được, bạn nên khuyến khích và hỗ trợ họ cử động, trở mình, đi lại ngay để tránh thoái hóa cơ xương.

Suy cho cùng, chăm nom người già yếu là một công việc không chỉ đòi hỏi kiến thức mà còn cả sự tận tình và tinh tế.

Nguồn tham khảo
  1. Học thuyết tạng phủ: Tạng can , , ngày truy cập: 30/ 03/ 2021.
  2. 中医说,人有“五劳七伤”,你了解多少? , , ngày truy cập: 30/ 03/ 2021.

Back To Top