Cây thủng thỉnh có tên khoa học là Caryota mitis , thuộc họ Cau: Arecaceae ( ). Từ lâu, dân gian đã truyền nhau bài thuốc dùng củ hủ thủng thẳng để hỗ trợ điều trị vàng da (do viêm gan).
Ở Sóc Trăng quê tôi, tại ấp Hậu Bối, xã Đại Hải, huyện Kế Sách cũng có người đã khỏi bệnh vàng da nhờ bài thuốc dân gian từ củ hủ cây lững thững, nay xin được san sớt cùng bạn đọc.
Cây đủng đỉnh – biểu trưng của đám cưới Việt
Tuổi thơ của những đứa trẻ quê gắn bó với con sông, cánh đồng, với những cái nhà chòi xóm nhỏ, với những đám cưới giả rộn ràng tiếng cười… Nhắc đến đám cưới mới nhớ, hồi xưa người ta dùng “cây nhà lá vườn” để làm cổng cưới, nhìn đơn sơ vậy thôi chứ chứa chan tình quê.
Và những cái đám cưới như thế đã trở thành hồn quê của người Việt. Nói đến cây cối làm cổng cưới thì phải kể đến cây chuối, cây dừa và đặc biệt là cây đủng đỉnh. Chính vì thế, nhìn thấy cây lững thững là nhiều người liên can đến đám cưới vì nó biểu trưng cho sự ấm no, con cháu đầy đàn, tiền bạc thì rủng rỉnh tiêu…
Cổng cưới bằng lững thững
Và rồi, hình như cũng có cô em theo chồng, để cho anh chàng trơ thổ địa như cây đủng đỉnh mà người ta đưa vào câu hát:
“ Em đi theo chồng xa thôn làng xa cách dòng sông
Em đi theo chồng anh nơi này mòn mỏi đợi trông
Như dây thủng thỉnh nuôi trái tình bao tháng ngày qua
Tình đã trọn xanh mà người nỡ đem đi hái cho đành .”
( Dây đủng đỉnh buồn – Sơn Hạ)
Không chỉ góp mặt vào đời sống văn hóa ý thức, đủng đỉnh còn là vị thuốc quý điều trị nhiều loại bệnh. Các bộ phận của cây đủng đỉnh hầu như đều được sử dụng làm thuốc, củ hủ cây thủng thỉnh cũng thế.
đủng đỉnh với bài thuốc dân gian điều trị vàng da
Vàng da có nhiều căn nguyên nhưng đa số là có hệ trọng đến gan. Khi bị vàng da do viêm gan, bạn có thể tham khảo bài thuốc dân gian ở quê tôi với hai thành phần chính là cá trê và củ hủ đủng đỉnh. Để thực hiện, bạn làm theo các bước sau:
Bước 1 : Bạn mua cá hẻn đồng về (mua con khoảng 200 gram), làm sạch nhớt và nội tạng (nếu bạn không thích dùng nội tạng thì bỏ luôn phần nội tạng). Củ hủ thủng thẳng bạn thái mỏng vừa ăn (khoảng 50 gram).
Củ hủ thủng thỉnh
Bước 2 : Cho cá trê và củ hủ đủng đỉnh đã sơ chế vào thố để chưng cách thủy, chưng khoảng 20 phút là cá chín. Lưu ý không bỏ bất kỳ gia vị nào khi chưng cá và củ hủ đủng đỉnh bạn nhé.
Cách dùng : Sau khi chưng xong, bạn ăn hết phần cá và củ hủ đủng đỉnh đã chưng. Vị của món ăn này giữ nguyên vị ngọt tự nhiên của cá và vị ngọt thanh của củ hủ đủng đỉnh (ngon hơn củ hủ dừa rất nhiều). Mỗi tuần, bạn nên ăn món này đều đặn 3 lần và duy trì cho đến khi da có dấu hiệu trở lại thường ngày, màu vàng dần mất đi.
Tùy theo thể trạng của mỗi người mà thời kì da bình phục như ban đầu sẽ khác nhau. Thường thì duy trì trong vòng 2 tuần, dấu hiệu vàng da sẽ giảm dần, song song gan cũng có những chuyển biến tốt hơn do đã hồi phục dần chức năng của nó.
Cây củng đỉnh trong nghiên cứu khoa học
- Trên kho lưu trữ của Đại học Covenant có bài báo khoa học nghiên cứu về tác dụng kháng khuẩn của dầu chiết từ hạt thủng thỉnh. Theo như bài báo này thì dầu chiết từ hạt của cây thủng thẳng có chứa các hoạt chất như phytosterol, triterpenes, alkaloids, flavonoid, saponin và có khả năng kháng khuẩn cao khi được thể nghiệm trên sinh vật (có tiềm năng để làm thực phẩm chức năng). Tuy nhiên, cần nghiên cứu thêm về tác dụng của nó trên lâm sàng ( ).
- Theo tùng san Journal of Pharmacognosy and Phytochemistry , lá cây thủng thẳng còn có các hoạt chất giúp chống oxy hóa. Cụ thể, các nhà khoa học đã dùng phương pháp DPPH – phương pháp đo quang phổ để xác định hoạt tính chống oxy hóa. Kết quả nghiên cứu cho thấy tác dụng chống oxy hóa của chiết xuất từ lá thủng thỉnh rất mạnh mẽ và đây là cơ sở để tạo ra hướng đi mới cho ngành công nghiệp sản xuất sản phẩm chống oxy hóa an toàn ( ).
Tham khảo:
- thủng thỉnh , , truy cập ngày 24/09/2020.
- Preliminary studies on the seed oil of Caryota mitis: Proximate composition, phytochemical screening and evaluation of antimicrobial activity , , truy cập ngày 24/09/2020.
- In vitro evaluation of antioxidant activity of Caryota mitis Lour. Leaves extracts , , truy cập ngày 24/09/2020.
