Rau bò khai loại rau xa lạ với người dân đô thị nhưng lại là một loại rau ăn đặc sản của người dân miền núi vùng Tây Bắc. Đây là một loại rau ăn cực ngon, còn là một vị thuốc quý với nhiều công dụng hay – hãy cùng tìm hiểu bạn nhé.
- Tên khác: rau khai, rau ngót leo, dây hương…
- Tên khoa học : Erythropalum Scandens Blume ( ).
- Họ : Dây hương.
tả
- Thân: Là dạng cây thân dây nhỏ có thể vươn dài tới 5m đến 6m, sống lâu năm, thân cây gần giống với dây su su nhưng nhỏ hơn, trên thân cây cũng có những tua cuốn rưa rứa như cây su su. Điểm dị biệt là thân rau bò khai rất giòn, kiểu như những ngọn rau non búng.
- Lá: Lá xanh mơn mởn, lá cây nhỏ hơn so với lá su su, bóng hơn và có hình dạng gần giống với hình trái tim.
- Hoa: Hoa bò khai có dạng 4 cánh màu da cam, xòe đều ra 4 góc.
- Quả: Quả màu xanh đen, hình bầu dục, kích thước 1cm x 0,5cm.
Đây là loại rau sach, ăn rất thơm ngon, mặn mà. Hiện đang là một trong những loại rau đặc sản quý hiếm được nhiều người chuộng.
Rau bò khai mọc ở đâu ?
Cây rau bò khai là một dạng cây rau rừng, mọc hoang hóa ở các vùng miền núi phía Tây Bắc, được biết khắp dãy hoàng liên sơn trài dài từ Lạng Sơn cho tới Hòa Bình, Thanh Hóa… đều có loại cây này mọc hoang dưới các tán rừng.
Đặc biệt hơn cả, do là một loại rau rừng đặc sản nên vài năm gần đây ở một số địa phương người dân đã tiến hành thuần dưỡng loài cây này, hiện nay đã có nhiều nơi nhân giống và trồng thành công rau bò khai tại gia đình.
Theo thông tin mà chúng tôi được biệt, hiện nay rau tươi bò khai cung cấp sỉ ra thị trường có giá bán khoảng 30.000đ/1kg tươi, giá bán sỉ có thể cao gấp đôi. Do nhu cầu ngày một cao những loại rau lạ, rau đặc sản nên hiện nhu cầu rau bò khai vẫn còn rất lớn.
Bộ phận dùng
Dùng làm rau nên bộ phận dùng chính của loại cây này đó là lá non, ngọn non dùng cây tươi làm rau ăn.
Tính vị
Rau có vị ngọt nhẹ, tính mát.
Đúng như tên gọi rau bò khai, loại rau rừng này khi nấu lên có mùi vị rất đặc trưng, đó là mùi hơi khai nhưng vị rất ngon và ăn rất ngon, không gây khó chịu. Để làm giảm bớt đi mùi khai của loại rau này, trước khi xào nấu người ta đem vò qua lá một lần sau đó rửa sạch.
Công dụng của rau bò khai
Đây là loại rau rừng mới được sử dụng theo kinh nghiệm dân gian của người dân miền núi Tây Bắc, chưa thấy có thông báo trong các sách y khoa cổ truyền. Theo kinh nghiệm của người đồng bào miền Tây Bắc, rau bò khai có công dụng:
- Lợi tiểu tiện
- Nhuận gan mật
- Thanh mát thân thể
Đối tượng dùng tốt nhất
- Điều trị viêm tiết niệu
- Bí tiểu
- Tiểu buốt
- nước đái vàng
- Bệnh nhân mắc vàng da, sắc mặt xanh tái
Cách dùng rau khai làm rau ăn hàng ngày
Rau bò khai có thể dùng để chế biến thành nhiều món ăn ngon, có thể dùng luộc ăn hoặc xào nấu. Tuy vậy phổ thông và ngon nhất vẫn là dùng rau khai để xào nấu, dưới đây là một số món ăn thường dùng nhất.
Cách xào rau khai
- Chuẩn bị : Rau khai tươi 1kg, mắm muối bột ngọt, tỏi 1 củ, dầu ăn2).
-
Sơ chế
:
- Rau khai ngắt bỏ cuống già, chỉ lấy phần ngọn non và lá non (na ná như nhặt rau su su).
- Vò rau như vò bồ ngót, sau đó đem rửa sạch để giảm bớt mùi khai.
- Tỏi bóc vỏ, đập dập, thái nhỏ.
-
Thực hiện
:
- Phi tỏi cho thơm
- Đổ rau vào xào bằng lửa lớn
- Nêm nếm gia vị mắm muối, bột nêm
- Khi rau đã chín, tắt bếp nêm nếm thêm chút mì chính cho đậm đà.
- Lấy rau ra đãi và thưởng thức hương vị thơm ngon đặc biệt của loại rau này.
- Kết hợp : Ngoài cách xào với tỏi, chúng ta có thể xào rau khai với thịt bò, lòng gà, thịt heo, thịt trâu…. sẽ giúp cho món ăn càng thơm ngon hơn.
Rau khai rất quý, hiếm ngay cả ở miền núi; bởi loại rau này không có nhiều trong thiên nhiên. Đi rừng cả ngày trờ có khi mới kiếm được một nắm rau, chỉ đủ để dùng một bữa chứ không hề có nhiều. Tuy nhiên do những hương vị, sự thơm ngon đặc biệt của nó nên người ta vẫn trèo đèo lội suối chỉ để hái cho được một nắm rau đặc biệt này.
Rau bò khai luộc vị thuốc lợi tiểu
Nếu bị tiểu buốt, bí tiểu hãy dùng rau khai tươi luộc ăn sẽ có tác dụng rất tốt, cách dùng như sau:
- Chuẩn bị : Rau khai 500g tươi, nước sạch 1,5 lít
- Thực hiện : Lấy những ngọn non, lá non bỏ vào nồi nước, đun sôi sau đó giảm lửa để thêm khoảng 3 phút cho rau chín hẳn. Với rau ra đĩa và sử dụng ngay khi rau còn nóng.
Giá bán
- Ra khai hiện đã có bán ở một số nhà hàng món ăn đặc sản và một số ít siêu thị với giá bán khá cao khoảng 90.000đ – 100.000đ/kg rau tươi.
- Với cây giống hiện đã có một đôi nơi nhân giống được loại rau này, Tuy vậy việc coi ngó cần kỹ thuật và cách coi ngó rất đặc biệt.
Tham khảo:
- Dây hương , , ngày truy cập 11 tháng 9 năm 2020.
- Rau bò khai xào tỏi , https://cookpad.com/vn/cong-thuc/2509529-rau-bo-khai-xao-t%E1%BB%8Fi, ngày truy cập 12 tháng 9 năm 2020.
