Đá cỏ gà, ai đã từng chơi qua nhỉ? Thế này nhé, một đứa cầm cọng cỏ gà giơ ra, đứa còn lại cũng cằm một cọng khác chặt vào cọng còn lại, cọng nào gãy “đứt đầu” trước thì đứa đó thua, “gà” chết.
Chỉ đơn giản thế thôi mà bao lăm thế hệ trẻ con chúng tôi đi tìm bẻ cỏ gà, hễ bẻ được một nắm đầy tay thì tụm năm tụm ba thách đấu. Bây giờ, đôi khi thấy loài cỏ này mọc ven bên đường, theo nếp xưa lại cúi xuống bẻ chơi thì chợt hiểu rằng không còn có thể trở về cái thời vô tư lự đó nữa!
Cỏ gà (CG) là loại cỏ gây mệt mỏi cho nông gia vì mọc lan rất mạnh và khó diệt. Thế nhưng, với các loại gia súc thì đây lại là một loại cỏ ngon và nếu trồng để làm nền cho sân vận động thì cỏ gà cũng là một loại rất phù hợp. ngoại giả, nó còn có một công dụng nữa, đó là làm thuốc.
Vài nét về cỏ gà
Cỏ gà có tên khoa học là Cynodon dactylon , thuộc họ Lúa: Poaceae (1). Ngoài tên này, nó còn được gọi là cỏ chỉ, cỏ ống…
Trò chơi từ cây cỏ gà
Cây cỏ gàThỉnh thoảng, có một số ngọn cỏ bị sâu ký sinh khiến cho ngọn và lá của nó bị ngắn lại, đùn thành một khối phồng lên có cả lá (trông như đầu gà, nên nó được gọi là cỏ gà). Nếu xé cái búi u nần ấy ra (vào lúc ấu trùng đã nở), bạn có thể thấy con sâu con trong đó.
Cỏ gà – vị thuốc ta có nhiều công dụng quý
Cùng với tinh thần tự trọng dân tộc, các nhà y học nước ta không chỉ thu nhận có lựa chọn các giá trị y học Trung Hoa mà còn nghiên cứu y khoa dân tộc để đúc kết thành nhiều bài thuốc ta có ích.
Thân rễ cỏ gà (cỏ chỉ)
Được biết, Hải Thượng Lãn Ông đã dùng nước sắc từ lá cỏ gà để điều trị viêm họng và trong y học cựu truyền, thân rễ cỏ gà (hoặc toàn cây) còn được phơi khô, sắc uống với nhiều công dụng như:
- Lọc máu, giải độc, tiêu đờm.
- Điều trị vàng da, sỏi gan.
- Giúp lợi tiểu tiện và điều trị rối loạn tiết niệu.
- Điều trị viêm thận, viêm bàng quang.
- Điều trị sỏi thận, sỏi mật.
- Điều trị kinh nguyệt không đều.
- Điều trị sốt cao, tiểu ít và bí tiểu ở con trẻ.
- Điều trị thống phong, tê thấp.
- Dùng trong trường hợp bị viêm mô tế bào hoặc rắn cắn.
- Giúp thông hơi, hạ khí, giải sầu nóng, giải nhiệt, giải khát.
- Điều trị các bệnh nhiễm trùng và sốt rét.
- Giúp nhuận trường, điều trị phù thũng và băng huyết (sao đen trước khi sắc) (2) (3) (4).
Cách dùng : lấy 20 g thân rễ cỏ gà nấu cùng 1 lít nước, nấu kỹ (uống liên tiếp trong 3, 4 ngày sẽ bắt đầu thấy hiệu quả).
Trong trường hợp bị rắn cắn , có thể lấy thân rễ cây CG rửa thật sạch rồi nhai nuốt nước, phần bã thì đắp lên vết thương. Với bệnh ho có đờm , các bạn có thể dùng độc vị như trên hoặc phối hợp 1 nắm thân rễ cỏ gà (sao cháy), một cái vỏ quýt, 1 lát gừng và ba củ sả (sao vàng), sắc lấy nước uống (4).
- Loài cỏ này là một thành phần quan trọng trong :
Một số nghiên cứu về cỏ gà
- Hoạt tính chống loét : Theo tạp chí Traditional medicine and nutraceuticals , chiết xuất cồn từ CG ở mức 400 mg/ kg và 600 mg/ kg cho thấy hoạt tính chống loét tương đương với thuốc chống loét tiêu chuẩn là Ranitidine ( ).
- Hoạt tính chống viêm : Theo tùng san International journal of pharmacology , chiết xuất nước từ cây cỏ gà có tác dụng chống viêm đáng kể, làm giảm phù chân ở chuột (do carrageenan, serotonin, histamine và dextran gây ra). Kết quả này đã cung cấp thêm minh chứng cho việc dân gian dùng cây CG để điều trị các bệnh khác nhau (do viêm) ( ).
- Tác dụng điều hòa miễn nhiễm : Theo tạp chí Journal of Ethnopharmacology , nước ép tươi từ cây CG có tác dụng bảo vệ tế bào và điều hòa miễn dịch. Điều này cho thấy lý do tại sao trong y học cổ truyền, nước ép thân rễ cây CG đã được dùng để bôi lên các vết thương ngoài da ( ).
- Tác dụng lợi tiểu : Kết quả nghiên cứu trên chuột cho thấy chiết xuất cây cỏ gà có tác dụng lợi tiểu đáng kể (thúc đẩy quá trình bài tiết và điện giải). Tuy nhiên, nếu dùng quá liều sẽ gây ra các tác dụng không mong muốn (khi dùng chiết xuất cỏ gà ở liều lớn (4, 5 g/ kg) lại gây tử vong 50 % số chuột thí nghiệm) (theo tạp chí Journal of Ethnopharmacology ) ( ).
- Tác dụng hạ đường huyết : Theo tùng san Journal of Ethnopharmacology , dịch chiết từ cây CG giúp hạ đường huyết đáng kể và có tiềm năng làm thuốc điều trị tiểu đường ( ).
Tham khảo :
Lưu ý
- Nên dùng đúng liều lượng và tham khảo quan điểm bác sĩ trong từng trường hợp cụ thể.
- Theo thông tin từ tập san Journal of Allergy and Clinical Immunology , trong phấn hoa của cây CG có một số chất gây dị ứng. thành thử, những người có cơ địa nhạy cảm nên tránh xúc tiếp với hoa cỏ gà và khi dùng làm thuốc (nếu dùng toàn cây) cũng nên bỏ đi phần hoa này ( ).
Tham khảo :
- Cỏ gà , , ngày truy cập: 21/ 01/ 2020.
- Nhiều tác giả, Chữa bệnh bằng cây lá quanh nhà , NXB Văn hóa dân tộc, trang 209.
- Võ Văn Chi, Cây thuốc An Giang , Ủy ban Khoa học và kỹ thuật An Giang, 1991, trang 136.
- Nhiều tác giả, Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam , tập 1, NXB Khoa học và kỹ thuật, Hà Nội, 2004, trang 481
- Antiulcer properties of alcoholic extract of cynodon dactylon in rats, , ngày truy cập: 21/ 01/ 2020.
- Anti-Inflammatory Activity of Aqueous Extract of Cynodon dactylon , , ngày truy cập: 21/ 01/ 2020.
- Evaluation of the immunomodulatory and DNA protective activities of the shoots of Cynodon dactylon , , ngày truy cập: 21/ 01/ 2020.
- Acute diuretic activity of aqueous Erica multiflora flowers and Cynodon dactylon rhizomes extracts in rats , , ngày truy cập: 21/ 01/ 2020.
- Assessment of antidiabetic potential of Cynodon dactylon extract in streptozotocin diabetic rats , , ngày truy cập: 21/ 01/ 2020.
- Characterization of the major allergen of Cynodon dactylon (Bermuda grass) pollen, Cyn d I , , ngày truy cập: 21/ 01/ 2020.
